The process of upbringing, as one of many processes, in which a human being participates, is the subject of consideration by representatives of scientific disciplines such as philosophy, psychology, sociology and pedagogy. The process occupies a special place in scientific explorations in the sub-discipline of pedagogy, which is referred to as the theory of upbringing. It takes up a number of important issues related to it, including its understanding, content-scope approaches, properties, levels, and structure, including the place and role of values in this process, among which moral values are most often mentioned. Hence, the axiological character of the process of upbringing is often indicated. Meanwhile, the pluralism that can be seen within the world of values results in the fact that we have to deal with axiological dilemmas, in which this process is entangled, thus the teacher, who is one of its main organisers and implementers, faces a difficult choice of such and not other values that manifest themselves in his professional work. The purpose of this article is an attempt to indicate some of these dilemmas, based on the analysis of the literature on the subject, which may be a contribution to further considerations focused on the axiological approach to the process of upbringing in the professional activity of teachers, thus enriching the previous reflections on the rudimentary issues related to the upbringing of a human being, which cannot be deprived of its reference to the world of values.
Proces wychowania jako jeden z wielu procesów, w których uczestniczy człowiek, stanowi przedmiot rozważań przedstawicieli dyscyplin naukowych, takich jak: filozofia, psychologia, socjologia i pedagogika. Szczególne miejsce w eksploracjach naukowych proces ten zajmuje w subdyscyplinie pedagogiki, którą określa się mianem teorii wychowania. Podejmuje ona wiele istotnych kwestii z nim związanych, m.in.: jego pojmowania, ujęć treściowo-zakresowych, właściwości, płaszczyzn, struktury, w tym również miejsca i roli wartości w tym procesie, wśród których najczęściej wymienia się wartości moralne. Stąd też niejednokrotnie wskazuje się na aksjologiczny charakter procesu wychowania. Tymczasem pluralizm, jaki dostrzec można w obrębie świata wartości skutkuje tym, że mamy do czynienia z dylematami aksjologicznymi, w jakie uwikłany jest ten proces, tym samym nauczyciel, będący jednym z jego głównych organizatorów i realizatorów, stojący przed trudnym wyborem takich, a nie innych wartości, które manifestują się w jego pracy zawodowej. Celem niniejszego artykułu jest próba wskazania na niektóre z tych dylematów, oparta na analizie literatury przedmiotu, co może być przyczynkiem do dalszych rozważań skoncentrowanych wokół aksjologicznego ujęcia procesu wychowania w aktywności zawodowej nauczycieli, wzbogacając tym samym dotychczasowe przemyślenia o rudymentarne kwestie związane z wychowaniem człowieka, które nie może być pozbawione swojego odniesienia do świata wartości.
