Organizacyjne zachowania obywatelskie a psychospołeczne warunki pracy w szkołach: przykład nauczycieli z Polski i Hiszpanii

Organisational citizenship behaviours are behaviours that go beyond the formal role and are organisationally functional. They can be related to, among other things, psychosocial working conditions. They may be linked, among others, to psychosocial working conditions. One of the instruments to study them is the Copenhagen Psychosocial Questionnaire (COPSOQ). Only three studies were identified where the COPSOQ was used in the context of OCBs, to a limited extent. However, this was done to a limited extent. Furthermore, no studies have been identified that have tested correlations between OCBs and COPSOQ subscales among teachers. The aim of this article is to establish the relationship between teachers’ organisational citizenship behaviours and psychosocial working conditions at school. To achieve this aim, a survey was conducted (among Polish and Spanish teachers), using the scales: OCB developed by Lee and Allen (2002) and COPSOQ. Statistical analyses were carried out using Statistica software. The study shows that for organisation-oriented citizenship behaviours (OCB-O), there are weak relationships with the variables: ‘Possibilities for development’, ‘Meaning of work’ and ‘Job satisfaction’. In contrast, organisational citizenship behaviours towards helping individuals (OCB-I) correlated only weakly with a ‘Meaning of work’.

Organizacyjne zachowania obywatelskie to zachowania, które wykraczają poza formalną rolę i są organizacyjnie funkcjonalne. Mogą być one związane m.in. z psychospołecznymi warunkami pracy. Jednym z narzędzi służących do ich zbadania jest Kopenhaski Kwestionariusz Psychospołeczny (COPSOQ). Zidentyfikowano tylko trzy badania, w których zastosowano to narzędzie w kontekście OCB. Zrobiono to jednak w ograniczonym zakresie. Ponadto, nie ustalono badań, w których testowano korelacje między OCBs a subskalami COPSOQ wśród nauczycieli. Celem artykułu jest ustalenie zależności między organizacyjnymi zachowaniami obywatelskimi nauczycieli a psychospołecznymi warunkami pracy w szkole. Aby go zrealizować, przeprowadzono badania ankietowe (wśród polskich i hiszpańskich nauczycieli), za pomocą skal: OCB opracowanej przez Lee i Allen (2002) oraz COPSOQ. Analizy statystyczne przeprowadzono stosując program Statistica. Z badań wynika, że w przypadku zachowań obywatelskich zorientowanych na organizację (OCB-O), istnieją słabe relacje ze zmiennymi: „Możliwość rozwoju”, „Sens pracy” i „Satysfakcja z pracy”. Obywatelskie zachowania zorientowane na pomaganie współpracownikom (OCB-I) korelowały natomiast w niewielkim stopniu z „Sensem pracy”.