Wybrane cechy osobowości i czynniki organizacyjne środowiska pracy a wypalenie zawodowe wśród operatorów numerów alarmowych – wyniki badania pilotażowego

The phenomenon of occupational burnout, due to its severe consequences at both the individual and organizational levels, is attracting the interest of an increasingly wide range of specialists, not only psychologists but also doctors. This trend is confirmed by the classification of occupational burnout as an occupational syndrome in the 2019 ICD. In view of the aforementioned consequences borne by the development of the phenomenon, many researchers want to determine the risk factors for the development of occupational burnout, so that in the long run, it can be effectively prevented. In this area, opinions are divided. However, two dominant positions are emerging – one that assigns more importance to personal factors, and the other that considers organizational factors more important. Accordingly, the purpose of this study is to verify whether there is, and if so, what is the relationship between personality work determinants and perception of organizational climate and job burnout? In addition, it was decided to verify whether sociodemographic variables such as seniority, gender, education, hobbies, relationship status and having children statistically significantly differentiate the level of job burnout. The pilot study included 100 Emergency Number Operators from four Emergency Notification Centers of varying sizes in terms of the number of employees and located in different parts of Poland. Data obtained from the LBQ, BIP questionnaires and the author’s sociodemographic data questionnaire confirmed the presence of a very large number of statistically significant associations between organizational climate and job burnout and less statistically significant relationships between personality traits and job burnout. In addition, sociodemographic variables were found to slightly significantly differentiate the level of occupational burnout in the study group.

Zjawisko wypalenia zawodowego z uwagi na doniosłe konsekwencje zarówno na poziomie jednostki, jak i organizacji wzbudza zainteresowanie coraz szerszych grup specjalistów, nie tylko psychologów, ale także lekarzy. Tendencję tę potwierdza zaklasyfikowanie w ICD w 2019 roku wypalenia zawodowego jako syndromu zawodowego. W związku ze wspomnianymi konsekwencjami ponoszonymi na skutek rozwoju zjawiska, wielu badaczy pragnie ustalić czynniki ryzyka rozwoju wypalenia zawodowego, by w dalszej perspektywie skutecznie mu zapobiegać. W tym obszarze zdania są podzielone. Wyłaniają się jednak dwa dominujące stanowiska – jedno, które przypisuje większą wagę czynnikom osobowościowym, drugie uznające za bardziej istotne czynniki organizacyjne. W związku z tym celem niniejszego opracowania jest zweryfikowanie, czy istnieje i jeśli tak, to jaka jest zależność między osobowościowymi wyznacznikami pracy i percepcją klimatu organizacyjnego a wypaleniem zawodowym? Ponadto postanowiono sprawdzić, czy zmienne socjodemograficzne, takie jak: staż pracy, płeć, wykształcenie, posiadanie hobby, status związku i posiadanie potomstwa w sposób istotny statystycznie różnicują poziom wypalenia zawodowego? Badaniem pilotażowym objęto 100 Operatorów Numerów Alarmowych z czterech Centrów Powiadamiania Ratunkowego o zróżnicowanej wielkości pod względem liczby zatrudnienia i usytuowanych w różnych częściach Polski. Dane uzyskane w wyniku badania kwestionariuszami LBQ, BIP oraz autorską ankietą dotyczącą danych socjodemograficznych potwierdziły występowanie bardzo dużej ilości istotnych statystycznie związków między klimatem organizacyjnym a wypaleniem zawodowym i mniej istotnych statystycznie zależności między cechami osobowości a wypaleniem zawodowym. Ponadto ustalono, że zmienne socjodemograficzne w niewielkim stopniu istotnie różnicują poziom wypalenia zawodowego w badanej grupie.