Niezwykłe losy ścinawskiego retabulum. Z dziejów sztuki sakralnej w powojennej Polsce

The article shows the extraordinary story of a retable from the town of Steinau an der Oder (today’s Ścinawa). This unique monument could have been destroyed several times in its history, and yet, in spite of the circumstances, it survived and is still a feast to the eyes of visitors to the beautiful basilica of the Cistercian fathers in Mogiła. The example of the Ścinawa retable lets us trace the actions of the post-War revindicators who, on the one hand, saved and secured many valuable monuments, especially from Lower Silesia, from looting or devastation, and on the other, due to their hasty and chaotic actions, many individual fragments thereof were separated during transports lost their provenance for many years.

Artykuł ukazuje niezwykłe losy retabulum pochodzącego z miasta Steinau an der Oder – dzisiejszej Ścinawy. Ten wyjątkowy zabytek kilkakrotnie w swojej historii mógł ulec zniszczeniu, a jednak, jakby na przekór okolicznościom, przetrwał i cieszy oczy odwiedzających przepiękną bazylikę ojców cystersów w Mogile. Na przykładzie ścinawskiego retabulum można prześledzić dzia­łania powojennych rewindykatorów, którzy z jednej strony uratowali i zabez­pieczyli przed grabieżą lub dewastacją wiele cennych zabytków, szczególnie z Dolnego Śląska, a z drugiej strony, wskutek zbyt szybkich i chaotycznych działań doprowadzali do tego, że poszczególne fragmenty rozdzielone pod­czas transportów na wiele lat traciły swoją proweniencję.