Znaczenia scen tańca na marginesach iluminowanych kodeksów europejskich od XIII do XV wieku

This article focuses on dance scenes present in the margins of medieval religious manuscripts (such as a psalter, a book of hours and a breviary) produced in the Latin Middle Ages between the mid-13th and the 15th century. The text discusses selected examples of illuminations, which are analysed with regard to the various semantic contexts of dance (among others, the division of dance into “sinful” and “heavenly” as derived from the biblical tradition). The author focuses on the function of the marginalia and their relationship to the text. She argues that the scenes are parallel to the text and constitute a significant part of the narrative. Imbued with didactic and moralistic values, they offer the reader either an example to follow or a warning. Illuminations enrich the semantic contexts of the manuscript and suggest the ways of reading the text.

Artykuł został poświęcony przedstawieniom scen tańca pojawiającym się na marginesach średniowiecznych manuskryptów religijnych (takich jak psałterz, godzinki, brewiarz), powstałych w kręgu łacińskiego średniowiecza między połową XIII a XV w. Tekst jest oparty na kilku wybranych przykładach iluminacji, które przeanalizowane zostały przez pryzmat różnych kontekstów znaczeniowych tańca (m.in. wg podziału wywodzącego się z tradycji biblijnej na taniec „grzeszny” i „niebiański”). Autorka skupia się na funkcji marginaliów i ich relacjach z tekstem, na marginesie którego zostały namalowane. Wskazuje, że sceny są równorzędne wobec tekstu rękopisu i stanowią ważny element narracji. Odznaczają się walorami dydaktycznymi i moralizatorskimi, oferując czytelnikowi wzór do naśladowania bądź przestrogę. Iluminacje wzbogacają konteksty znaczeniowe rękopisu i sugerują sposoby odczytania tekstu.