Gra w życie. Pięć etiud z antropologii komunikacji

The purpose of this article is to determine several ambiguities and tensions within the domain of reflections about man. In this case, the point of departure involves indicating the contradiction concealed in the very premise of the Gospel of St. Luke: between the intention of writing down the entire story of Jesus and the establishment of the certainty of His teachings and the faith propagated by Jesus Himself as the suitable attitude towards oneself and one’s message. The ambivalence of knowledge and faith is affiliated with the incomparability of writing and speech, whose different conceptualisations in the past are demonstrated in the second part of the text. The third part considers the polarisation between becoming acquainted with the laws of Nature, stemming from literacy, and the human awareness of possessing free will. In turn, the fourth part deals with the difference between advanced knowledge about the activity of the brain and the mind, and the experiencing of awareness that cannot be reduced to a scientific description. Part five is a summary of previous parts within the context of a debate about artificial intelligence, indicating the conflict between a popular conviction about the correctness of its popularization and the actual challenges of our world demanding a humanistic dialogue involving concrete persons – a dialogue comprehended not only as an exchange of information but as a realignment of emotions.

Celem tego szkicu jest oznaczenie kilku istotnych niejednoznaczności i napięć w obszarach myślenia o człowieku. Punktem wyjścia jest tu wskazanie na sprzeczność ukrytą w samym założeniu Ewangelii Łukasza: między zamiarem spisania pełnej historii Jezusa i ugruntowania pewności Jego nauk a wiarą, którą sam Jezus propagował jako właściwą postawę wobec siebie i swego orędzia. Ambiwalencja wiedzy i wiary jest spokrewniona z niewspółmiernością pisma i mowy, którą różne w dziejach konceptualizacje ukazuje druga część tekstu. W trzeciej rozważana jest polaryzacja między wynikającym z piśmienności poznaniem praw natury a ludzkim poczuciem posiadania wolnej woli. W czwartej z kolei różnica między zaawansowaną wiedzą na temat działania mózgu i umysłu a niesprowadzalnym do naukowego opisu doświadczeniem świadomości. Piąta część stanowi podsumowanie poprzednich w kontekście debaty o sztucznej inteligencji, wskazując konflikt między popularnym przekonaniem o słuszności jej upowszechniania a realnymi wyzwaniami naszego świata domagającymi się raczej humanistycznego dialogu między konkretnymi osobami – dialogu rozumianego nie tylko jako wymiana informacji, ale zestrajanie emocji.