Costanzo Festa’s (?) motet O altitudo divitiarum re-examined: new suggestions regarding its source context, attribution and function

W rękopisie VatS 38, sporządzonym w l. 1550–63, znajdują się dwa anonimowe motety – Gaude felix ecclesie (ff. 114v–122r) i O altitudo divitiarum (ff. 122v–126r). Joseph Llorens w swoim katalogu rękopisów muzycznych kapeli sykstyńskiej uznał je za kompozycje Costanza Festy (c. 1490–1545) i obydwa zamieścił w jego Opera omnia. Llorens pominął jednak fakt, że pierwszy z utworów – z tekstem Gaude felix Florentia i przypisany Andreasowi de Silva (zm. ok. 1530) – został prawdopodobnie skomponowany z okazji wyboru papieża Leona X w 1513 r. i znajduje się w rękopisie RomeV 35-40 (rękopis Vallicelliana). Z drugiej strony, analiza motetu O altitudo divitiarum, jego cechy stylistyczne, konteksty liturgiczny i historyczny skłoniły mnie do postawienia hipotezy, że motet – jeśli faktycznie Festy – być może został skomponowany na uroczystości towarzyszące podpisaniu traktatu pokojowego w Nicei w 1538 r. z udziałem papieża Pawła III, cesarza Karola V i francuskiego króla Franciszka I. Byłaby to zatem druga – obok powszechnie znanego sześciogłosowego motetu Cristóbala de Moralesa Jubilate Deo omnis terra – kompozycja skomponowana na tę właśnie szczególną okoliczność.

In the manuscript VatS 38, copied around 1550–63, there are two anonymous motets: Gaude felix ecclesia (ff. 114v-122r) and O altitudo divitiarum (ff. 122v-126r). Joseph Llorens attributed them to Costanzo Festa (c. 1490–1545) in his catalogue of the musical manuscripts of the Sistine Chapel and both are included in Festa’s Opera omnia. What Llorens apparently missed is the fact that the former, with the text Gaude felix Florentia and attributed to Andreas de Silva – who probably wrote it in honor of Pope Leo X on the occasion of his election in 1513 – appears in the manuscript RomeV 35-40 (the Vallicelliana Manuscript). The analysis of O altitudo divitiarum, on the other hand, its stylistic features, transmission, and liturgical and historical context has made me suggest that the motet, if indeed by Festa, may have been intended for the peace treaty in Nice in 1538 with participation of Pope Paul III, Emperor Charles V, and King Francis I of France. If so, it could be considered as a companion to Cristóbal de Morales’s six-voice motet in two movements Jubilate Deo omnis terra which was specifically written for this occasion.