Między sceną społeczną a sceną teatralną: Parabazy w „Rewolucji, której nie było” Teatru 21

This article offers a poetological operationalisation of the concepts of the theatre stage and the social scene and an analysis of their interrelationship, based on the example of the production "Rewolucja, której nie było" (The Revolution that Was Not), directed by Justyna Sobczyk. This choice of material is motivated by the character of the work of Teatr 21, which uses a variety of theatrical conventions and genres while commenting on the situation of people with disabilities in Poland (in this case, referring to their 2018 protest in the parliament). The actors hijack and then deconstruct discourses on disability as well as its cultural stereotypes. The framework adopted for interpreting the work of people with disabilities is critical disability studies, with parabasis as the tool that enables the thus-designed analysis. The author distinguishes two types of parabasis: thematised and implied (parabasis within parabasis), which, in a variety of ways, play out the tensions between theatricality and the socio-political context.

Celem artykułu jest poetologiczna funkcjonalizacja pojęć sceny teatralnej i sceny społecznej oraz analiza relacji, które pomiędzy nimi zachodzą na przykładzie "Rewolucji, której nie było" w reżyserii Justyny Sobczyk. Wybór materiału umotywowano specyfiką twórczości Teatru 21, korzystającego z różnorodnych teatralnych konwencji i gatunków, a zarazem komentującego sytuację osób z niepełnosprawnościami w Polsce (w tym przypadku związaną z protestem z 2018). Aktorzy i aktorki przechwytują, a następnie dekonstruują dyskursy na temat niepełnosprawności oraz jej kulturowe stereotypy. Ramą do interpretacji twórczości osób z niepełnosprawnościami są krytyczne studia nad niepełnosprawnością, a narzędziem umożliwiającym tak zaprojektowaną analizę – parabaza. Autorka wyróżnia dwa typy parabazy: stematyzowaną oraz implikowaną (parabazę w parabazie), które w różnorodny sposób rozgrywają napięcia pomiędzy teatralnością a kontekstem społeczno-politycznym.