Być nie na swoim miejscu. Czyli „Makbet” jako tragedia różnicy płciowej

The paper aims to further the understanding of the Lacanian Real, through taking on Macbeth as a tragedy of sexual difference. In the first part of the article, the author approaches the subject of the Real from two sides: from the side of the real phallus as that which always appears out of place, conceptualized with the help of the theory of Jane Gallop; and from the side of the women as real, represented by Lady Macbeth, as someone who keeps the phallus out of place and, so, is capable of enjoyment. Analysing Macbeth thus enables us to clash Lacan with feminist theory again, with a special focus on the phallus and jouissance. The second part of the paper focuses on the rejection of the signifier of motherhood by both Lady Macbeth and Macbeth. The author proposes an alternative notion of rejection (Verwerfung): it’s not that, in rejection, the subject lacks a signifier, but rather that signifier lacks a subject – which leads to the Real from a third side – the side of a signifier in the Real. Bracha Ettinger’s notion of a womb complex is introduced in relation to motherhood. Her theory is also put in opposition to that of Jane Gallop. Macbeth becomes a meeting ground for Lacan’s third and twentieth seminars. The paper is an attempt to “catch the Real red-handed.”

Przez podejście do "Makbeta" jako do tragedii różnicy płciowej, artykuł ma na celu poszerzenie tego, w jaki sposób rozumiemy Lacanowskie Realne. W pierwszej części artykułu autor podchodzi do zagadnienia Realnego od dwóch stron: od strony realnego fallusa jako tego, który pojawia się nie na swoim miejscu, w którego konceptualizacji szczególnie pomaga teoria Jane Gallop, i oraz od strony realnej kobiecości reprezentowanej przez Lady Makbet, która trzyma tego fallusa nie na miejscu i tym samym jest w stanie rzeczywiście korzystać z rozkoszy. Analiza "Makbeta" pozwala więc na ponowne zderzenie Lacana z teorią feministyczną, w szczególności w kontekście fallusa i jouissance. Druga część artykułu traktuje o Makbetach odmawiających uznania znaczącego matczyności. Proponowane jest również postrzeganie odmowy (Verwerfung) nie tyle jako odmówienia znaczącego przez podmiot, ile raczej jako odmówienie znaczącemu podmiotu, co pozwala spojrzeć na Realne od trzeciej strony - od strony znaczącego w Realnym. W kontekście matczyności wprowadzona zostaje również – za Brachą Ettinger, której teoria zostaje polemicznie zestawiona z myślą Jane Gallop – kwestia kompleksu łona. "Makbet" staje się więc przestrzenią spotkania trzeciego i dwudziestego seminarium. Artykuł stanowi próbę „przyłapania Realnego na gorącym uczynku”.