Transplantacja komórek, tkanek i narządów pobranych od zmarłego dawcy w świetle obowiązujących przepisów prawnych w Rzeczypospolitej Polskiej

The development of transplantology is undoubtedly a spectacular success of the 21st century medicine. Transplantation is the best treatment for the end-stage kidney, liver, heart or lung failure. The aim of this article is to provide reliable, scientific knowledge about transplantology as well as legal regulations regarding the transplantation of human cells, tissues and organs. The principles of transplantation are specified in the Act of 1 July 2005 on the collection, storage and transplantation of cells, tissues and organs. Proceedings related to the determination of the permanent irreversible cessation of brain functions (brain death) and the irreversible circulatory arrest prior to the organ procurement are outlined in Announcement of the Minister of Health of December 4, 2019 on the method and criteria for determining permanent irreversible cessation of brain function (M.P. 2020, poz. 73). In case of retrieving biological material from human corpses, the legislator introduced the principle of implied consent, also known as tacit consent (in the so called opt-out system).

Rozwój transplantologii to niewątpliwie spektakularny sukces medycyny XXI wieku. Przeszczep to najlepsza metoda leczenia schyłkowej niewydolności nerek, wątroby, serca i płuc. Celem niniejszej pracy jest szerzenie rzetelnej, naukowej wiedzy na temat transplantologii i tej w zakresie regulacji prawnych dotyczących transplantacji komórek, tkanek i narządów pobranych ze zwłok ludzkich. Zasady wykonywania transplantacji określono w ustawie z dnia 1 lipca 2005 roku o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Postępowanie związane ze stwierdzeniem trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (śmierci mózgu) i nieodwracalnego zatrzymania krążenia poprzedzającego pobranie narządów opisano w Obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 4 grudnia 2019 roku w sprawie sposobu i kryteriów stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (M.P. 2020 poz. 73). W przypadku pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich ustawodawca wprowadził zasadę braku zarejestrowanego sprzeciwu (zgody dorozumianej, zwanej również zgodą milczącą).