Geomorfologiczne i geologiczne uwarunkowania centralnej części Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego (MRU), Polska Zachodnia

The Międzyrzecz Fortified Region (Festungsfront the Oder-Warthe-Bogen in German) is located between the Odra and Warta Rivers. This fortification system was built by the Germans in order to protect the eastern border of the Third Reich, in the years 1934–1944. The area between Kursko and Lubrza (the central part of the Międzyrzecz Fortified  Region) was the most fortified one. In this paper the author discusses geomorphological and geological factors, which determined the location of bunkers in the studied area. The morphology, lithostratigraphy and hydrogeology of the central part of the Międzyrzecz Fortified Region were described in detail. Moreover, the depositional processes and  sedimentary environments during the Weichselian were identified. The placement of pillboxes in the central part of the Międzyrzecz Fortified Region was conditioned by geomorphological factors and to a lesser importance – by geological ones. The bunkers connected by underground system were built on the upland, whereas isolated objects were located in valleys and in the vicinity of lakes and watercourses. An additional factor that could affect the location of bunkesr was provided by hydrogeological conditions.

W latach 1934–1944 na obszarze pomiędzy rzekami Odrą – na południu, i Wartą – na północy, państwo niemieckie wybudowało system umocnień chroniący wschodnią granicę III Rzeszy – Międzyrzecki Rejon Umocniony (niem. Festungsfront im Oder-Warthe-Bogen). Najsilniej ufortyfikowany został odcinek centralny pomiędzy Kurskiem i Lubrzą. W niniejszej pracy podjęto próbę określenia wpływu warunków geomorfologicznych i geologicznych na lokalizację bunkrów na terenie przeprowadzonych badań. Dokładnie opisano obszar centralnej części Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego pod kątem morfologicznym, litostratygraficznym i hydrogeologicznym. Rozmieszczenie obiektów bojowych Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego w jego centralnej części uwarunkowane było czynnikami geomorfologicznymi oraz w mniejszym stopniu geologicznymi. Bunkry połączone z sobą systemem podziemnym zbudowano na wysoczyźnie, podczas gdy wolnostojące obiekty zlokalizowane były w obniżeniach terenu oraz w sąsiedztwie cieków i zbiorników wodnych. Dodatkowym czynnikiem, który mógł mieć wpływ na lokalizację bunkrów, były warunki hydrogeologiczne.