Murale i street art w przestrzeni miasta. Przypadek Krakowa

Street art became a popular element of urban landscape all over the world. Kraków’s walls also work as an open space art gallery. Although graffiti and street art can be considered common and known since a long time, so far it wasn’t researched that often by geographers. That’s why the goal of this paper is to establish spatial distribution features of street art in Kraków. Separately different types of street art have been examined with an attempt to explain what causes concentration of some of them in downtown districts and what makes other ones existing in large housing estates. Analysis of spatial distribution were conducted based on data collected as a part of the permanent monitoring that is carried on since the year 2016. Its base constitutes of full field mappings within the city limits (in 2016, and 2021) and is regularly updated in the case of newly identified and documented works – by geotagged mobile photography. In Kraków the area of street art concentration surrounds the Old Town. Kazimierz, Stare Podgórze, and Zabłocie districts create an area with the greatest number and diversity of documented works. At the same time large housing estates located outside of central part of the city, and even some peripheral neighbourhoods are decorated with murals. Importance of street art in Kraków is defined by its official policy towards murals being implemented.

Street art stał się popularną składową krajobrazu miast na całym świecie. Ściany Krakowa również pełnią funkcję galerii sztuki pod otwartym niebem. Chociaż zjawisko graffiti i street artu może być uznane za powszechne i znane od dawna, to jednak jak dotąd nie było zbyt często badane przez geografów. Stąd też celem tego artykułu jest określenie cech przestrzennego rozmieszczenia street artu w Krakowie. Oddzielnie rozpatrzone zostały różne typy street artu z próbą wyjaśnienia co powoduje koncentrację niektórych w dzielnicach śródmiejskich a co sprawia, że inne często występują na obszarze wielkich osiedli mieszkaniowych. Analiza rozmieszczenia street artu została przeprowadzona na podstawie danych zebranych w ramach stałego monitoringu zjawiska, który prowadzony jest od 2016 roku. Jego podstawę stanowiły pełne kartowania terenowe w granicach administracyjnych miasta (w 2016 i w 2021 roku) i jest regularnie aktualizowany w przypadku zidentyfikowania i udokumentowania nowych prac – przez wykonanie geotagowanej fotografii mobilnej. W Krakowie obszar koncentracji streetartu otacza Stare Miasto. Kazimierz, Stare Podgórze i Zabłocie tworzą obszar o największej liczbie i różnorodności udokumentowanych prac. Jednocześnie wielkie osiedla mieszkaniowe położone poza centralną częścią miasta, a nawet niektóre osiedla peryferyjne zdobią murale. Znaczenie street artu w Krakowie określa wdrażana polityka muralowa.