Tytuł pozycji:
Unwanted Neighbours, Unwanted Memory. Slovak–Roma Relations in Marek Vadas’s Six Strangers
We współczesnej Słowacji Romowie często są postrzegani jako niechciani sąsiedzi, stanowią marginalizowaną społeczność, która doświadcza dyskryminacji w różnych sferach życia. Antyromskie uprzedzenia, będące podstawą negatywnego stosunku do tej mniejszości, nie są zjawiskiem nowym; ich przejawy, w tym konkretne akty przemocy, odnaleźć można w przeszłości. Jeden z przykładów tego rodzaju aktów – krwawy pogrom w Pobiedimie, dokonany na Romach przez ich słowackich sąsiadów w 1928 roku – stanowi punkt wyjścia dla utworu Marka Vadasa Sześciu obcych (Šesť cudzincov, 2021). Historyczne miejsce masakry nie doczekało się żadnej formy upamiętnienia, stając się nie-miejscem pamięci, a tragiczne wydarzenia zostały wyparte ze słowackiej świadomości historycznej. Proza Vadasa jest próbą wprowadzenia ich do świadomości zbiorowej, a jednocześnie stawia szereg ważnych pytań, dotyczących funkcjonowania kodów kulturowych dopuszczających i usprawiedliwiających przemoc, pozycji i odpowiedzialności świadków, a także milczenia jako formy współudziału w aktach agresji. Ponadto wprowadza perspektywę współczesną, wskazując na trwałość mechanizmów dyskryminacji, stygmatyzacji i wykluczania ze społeczności różnie rozumianych Innych.
In contemporary Slovakia, the Roma population are often seen as unwanted neighbours – a marginalised community, which experiences discrimination in various spheres of life. Anti-Romani sentiment, which constitutes the basis of negative attitudes toward the Roma minority, is hardly a new phenomenon; its manifestations, including specific acts of violence, can be found in the past. One of the examples of this kind of violence – the bloody pogrom in Pobedim carried out against the Romani populace by their Slovak neighbours in 1928 – offer a starting point for Marek Vadas’s Six Strangers (Šesť cudzincov, 2021). The historic site of the massacre, which is not commemorated in any form, has become a non-site of memory, while the tragic events have been pushed out of Slovak historical consciousness. Vadas’s prose is an attempt to bring them back to the collective consciousness and raise a number of important questions concerning the operation of cultural codes that permit and justify violence, the position and responsibility of the bystanders, as well as silence as a form of complicity in acts of aggression. In addition, it introduces a contemporary perspective, pointing to the persistence of mechanisms of discrimination, stigmatisation and exclusion of the Others, understood in many different ways, from the community.