„Czy świadek szuka zemsty?” Świadectwo, propaganda, dydaktyka w powieściach obozowych Danuty Brzosko-Mędryk

The article discusses the now-forgotten lierary work of Danuta Brzosko-Mędryk (died 2015), an internee of KZ Lublin, KZ Ravensbrück and KZ Buchenwald, author of seven books, of which five are devoted to the experience of internment. The essay analyses the objectives of the books, especially in the context of the literature of testimony. It also describes the reception of Brzosko-Mędryk’s work in the Communist Poland and today. Her book Niebo bez ptaków [A Sky Without Birds] was successful and the writer was summoned as a witness in trials against the Nazi German authorities of the death camp in Majdanek. Those trials, held in New York and Düsseldorf, became the subject of her other book, Czy świadek szuka zemsty? [Does the Witness Seek Revenge?]. All of Brzosko-Mędryk’s novels were published in the Communist Poland, so they were subjected to the publishing policy of the state. The essay underlines the most important element of the writer’s memories: giving testimony to the heroic attitudes of Polish women held in Nazi German concentration camps.

W artykule omówiona zostaje zapomniana dzisiaj literacką twórczość zmarłej w 2015 roku Danuty Brzosko-Mędryk, byłej więźniarki obozów KL Lublin, FKL Ravensbrück i KL Buchenvald, autorki siedmiu książek, z których pięć poświęcona jest doświadczeniu lagrowemu. Autor omawia dyrektywy lektury, zwłaszcza w kontekście zagadnień literatury świadectwa. Pisze również o recepcji jej twórczości w okresie PRL-u i współcześnie. Książka Niebo bez ptaków odniosła sukces, a Brzosko-Mędryk powoływana była na świadka w procesach przeciwko niemieckim władzom obozu na Majdanku. Procesy te, toczące się w Nowym Jorku i Düsseldorfie, uczyniła tematem książki Czy świadek szuka zemsty? Wszystkie jej utwory ukazały się w czasach PRL-u, podlegały więc polityce wydawniczej państwa. Autor szkicu wskazuje najważniejszy rys wspomnień Brzosko-Mędryk: dawanie świadectwa heroicznej postawie polskich kobiet więzionych w niemieckich obozach koncentracyjnych.