Literatura a religia. Tradycje polskiej i bułgarskiej humanistyki w perspektywie kulturowej konfrontacji

The article addresses the differences in the ways in which the research issue of “literaturę and religion” is understood and interpreted in the humanities. The focus of attention is on Polish and Bulgarian literary studies as two cases which are very different in terms of socio-cultural, political and religious conditions. The analysis is conducted from a postsecular perspective and serves to indicate a possible crypto-theological framework for assumptions and practices typical of the Polish and Bulgarian scholarly fields. The aim of the article is to comment on the cultural contexts that condition local specificities, and to show the possibilities of using those for the purposes of self-distancing and invigorating of the discipline(s).

Artykuł podejmuje kwestię różnic w sposobach rozumienia i interpretowania problematyki „literatura a religia” w humanistyce. Przedmiotem uwagi jest literaturoznawstwo polskie i bułgarskie jako zupełnie odmienne pod względem uwarunkowań społeczno-kulturowych, politycznych i wyznaniowych. Analiza prowadzona jest w perspektywie postsekularnej i służy wskazaniu na możliwe kryptoteologiczne ramy dla założeń i praktyk typowych dla polskiego i bułgarskiego pola naukowego. Celem jest naświetlenie kontekstów kulturowych, warunkujących lokalne specyfiki, a także wskazanie na możliwości wykorzystania tychże na potrzeby ożywczego samozdystansowania dyscyplin(y).