Pojęcie praworządności we współczesnej debacie politycznoprawnej

The subject of the discussionis the problem of the rule of law, considered from the perspective of the European Union and the Republic of Poland, as a member state of this organization. The rule of law is considered to be one of the cornerstones of the functioning of the EU and individual Member States. Determining the content of this concept raises difficulties related to the lack of its legal definition. However, it may be helpful to refer to the findings of legal theory regarding the distinction between the formal and material understanding of this principle. At the level of the European Union, there is also a reference to other concepts that also describe the issue of compliance with the law by authorities. Not only acts of EU law, but also the case-law of the Court of Justice are important in determining the content of the concept of the rule of law. Similar problems also exist at national level. An additional source of controversy, however, is the different approach of the Polish authorities to the way of understanding the rule of law, and especially the qualification of actions of public authorities that are accused of violating this principle. The aim of the analysisis to determine the causes of such a state and to propose possible solutions to the problems resulting from it.

Przedmiotem artykułu jest problem praworządności rozważany z perspektywy Unii Europejskiej oraz Rzeczpospolitej Polskiej jako państwa członkowskiego tej organizacji. Zasada praworządności uznawana jest za jeden z fundamentów funkcjonowania UE i poszczególnych państw członkowskich. Ustalenie treści tego pojęcia rodzi trudności związane z brakiem jego legalnej definicji, pomocne może być jednak odwołanie się do ustaleń teorii prawa dotyczących rozróżnienia formalnego i materialnego rozumienia tej zasady. Na poziomie Unii Europejskiej widoczne jest dodatkowo odwoływanie się do innych pojęć, również opisujących problematykę przestrzegania prawa przez organy władzy. Istotne znaczenie dla ustalenia treści pojęcia praworządności mają nie tylko akty prawa unijnego, ale również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości. Podobne problemy występują na poziomie krajowym. Dodatkowym źródłem kontrowersji jest odmienne podejście władz RP do sposobu rozumienia praworządności, a zwłaszcza kwalifikowania działań władzy publicznej, które napotykają zarzut naruszania tej zasady. Celem analizy jest zarówno ustalenie przyczyn takiego stanu, jak i zaproponowanie możliwych rozwiązań wynikających z niego problemów.