Problemy z oceną skali przestępstwa kradzieży i przywłaszczenia dóbr kultury

The measurement of thefts of cultural artefacts is presented in this paper. The author analyses the statistics of cultural heritage theft as provided by the administrative organs. In doing so, the author examines the work of the Police, conservators of works of art, and the Polish Ministry of Justice. Inasmuch as the Police computer system was changed in 2013, it is not possible to compare statistics for the entire decade 2005-2015. Both systems use different registration categories for stolen cultural objects. Information from the General Police Headquarters, published in the journal “Valuable, priceless, lost”, gives a general perspective of thefts of cultural property. On the other hand, the national register of stolen or illegally exported cultural goods is an authoritative database, but not every stolen object is registered. In the systems used by public prosecutor’s offices and administrators of justice there is no possibility to separately register cultural property thefts. For all these reasons, the real size and scope of thefts of cultural objects is difficult to determine.

Pomiar przestępczości przeciwko zabytkom, w szczególności przestępstw kradzieży i przywłaszczeń zabytków, jest znacznie utrudniony. Autor podjął próbę uzyskania od organów prowadzących statystyki przestępczości przeciwko zabytkom danych statystycznych. Skierował zapytania o udzielenie informacji publicznej do komendantów wojewódzkich Policji, Komendanta Stołecznego Policji, Komendanta Głównego Policji, Generalnego Konserwatora Zabytków, wojewódzkich konserwatorów zabytków oraz Ministerstwa Sprawiedliwości. W Policji w 2013 r. doszło do zmiany systemu informatycznego, stąd nie jest możliwe dokonanie jednolitej analizy przestępczości w skali dekady 2005-2015. Obydwa systemy różnią się bowiem kategoriami, pod którymi rejestrowane są przedmioty skradzione. Informacje z Komendy Głównej Policji, publikowane w czasopiśmie „Cenne, Bezcenne, Utracone” dały uogólniony obraz przestępczości. Krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę jest miarodajną bazą danych, jednakże nie wszystkie skradzione zabytki są zgłaszane do wykazu. Konserwatorzy zabytków przeważnie nie mają informacji na temat kradzieży zabytków i rzadko zgłaszają kradzieże do wykazu. W systemach prokuratury i sądów nie ma możliwości wyłonienia spośród wszystkich przestępstw wyłącznie tych, których przedmiotem czynności wykonawczej był zabytek lub dobro kultury. Nie wiadomo zatem, jaka jest rzeczywista liczba przypadków przestępstw skierowanych przeciwko zabytkom.