Polityka językowa oraz kulturalna Islamskiej Republiki Iranu w Afganistanie i Tadżykistanie

The cultural and linguistic policy of the Islamic Republic of Iran towards Afghanistan and Tajikistan Afghanistan, Iran and Tajikistan share twenty five centuries of political history, although nowadays they retain three distinct national identities. All their roots are related to Iranian religions such as Zoroastrianism as well as Persian literature, poetry and the Iranian culture of the Achaemenian empires and their successors. Nowadays, the official languages of these countries remain closely related to one another. Iran has attempted to boost its influence in the regions of Middle East, South and Central Asia and seeks to use its cultural and linguistic affinity to forge relations with other Persian-speaking countries. This factor is no less important than the religious aspect – Shia Islam, which is considered to have been the most important determinant of Iran’s foreign policy since 1979. The International Celebrations of Nouruz played a very important role in the process of integration. The Iranian New Year, for some time has even become an occasion for trilateral meetings between the leaders of the countries engaged in the Persian Speaking Union project. However, over the last few years the integration process has slowed down. Despite many similarities, the cultures of Iran, Afghanistan and Tajikistan are also different. The same can be said about the directions of foreign policies of these countries. Despite these facts, the shared cultural heritage and its usage by Iran is surely a topic worthy of inclusion in the discourse on the contemporary Iranian world.

Afganistan, Iran i Tadżykistan dzielą z sobą wiele wieków wspólnej historii, choć współcześnie stanowią trzy odrębne tożsamości państwowe. Korzenie ich państwowości związane są z irańską kulturą polityczną imperium Achemenidów, zaś źródeł ich tożsamości narodowej należy się dopatrywać w irańskiej religii – zaratusztrianizmie, perskiej literaturze i poezji. Również współczesne języki urzędowe trzech państw pozostają spokrewnione. Dążący do regionalnej potęgi Iran stara się wykorzystać pokrewieństwo w relacjach z Afganistanem i Tadżykistanem. Aspekt ten wydaje się nie mniej istotny od czynnika religijnego – szyizmu, który dominuje we wszystkich sferach życia w Iranie po 1979 roku. W procesie integracji istotna jest rola święta Nouruz. Irański nowy rok stał się okazją do spotkań liderów państw objętych projektem tak zwanej Unii Państw Perskojęzycznych. Wspólne dziedzictwo i jego wykorzystanie przez Iran pozostaje tematem wartym poruszenia w dyskursie o współczesnym świecie irańskim. Artykuł w sposób przekrojowy skupia się na okresie 1979–2014.