Zakorzeniona w przeszłości chińska wizja zielonej przyszłości. Koncepcja cywilizacji ekologicznej

At the end of the 20th century, in response to catastrophic environmental pollution and the failure of recovery efforts, the Chinese authorities looked for a model that could serve as an ideological framework for effective, comprehensive actions to protect nature and maintain economic growth – one of the most important goals of the CCP’s policy since the late 1970s. A theoretical and political framework known as „ecological civilization” (shengtai wenming) was developed in response to this desire. As its name implies, this idea integrates ecological discourse with civilizational discourse, situating environmental conservation in the broader context of China’s long-standing heritage and civilizational mission. The idea has also been given a political component, resulting in a globally unique environmental protection program, based on technological and economic development, as well as rooted in classical culture and reliant on an effective central government. The purpose of this article is to highlight the most significant sources of inspiration that shaped the idea of ecological civilisation and to define the fundamental tenets that underpin it.

W obliczu katastrofalnego zanieczyszczenia środowiska i klęski prób naprawczych, pod koniec XX wieku chińskie władze poszukiwały modelu, który stać mógłby się ramą ideologiczną dla skutecznych, kompleksowych działań na rzecz ochrony przyrody i utrzymania wzrostu ekonomicznego – jednego z najważniejszych celów polityki KPCh od końca lat 70. XX wieku. W odpowiedzi na to zapotrzebowanie powstała teoretyczno – polityczna koncepcja o znaczącej nazwie – “cywilizacja ekologiczna” (shengtai wenming 生态文明). Koncepcja ta, jak sama nazwa wskazuje, łączy dyskurs ekologiczny z dyskursem cywilizacyjnym, wpisując ochronę środowiska w szerszy kontekst wielowiekowej tradycji oraz misji cywilizacyjnej Chin. Co więcej, koncept wzbogacony został o wymiar polityczny, tworząc unikatowy w skali globalnej program ochrony środowiska oparty na rozwoju gospodarczym i technologicznym, a do tego zakotwiczony w klasycznej kulturze i zależny od sprawnej władzy centralnej. Niniejszy artykuł próbuje nakreślić kluczowe założenia koncepcji ekologicznej cywilizacji oraz przedstawić najważniejsze źródła inspiracji, które miały wpływ na jej obecny kształt.