Przeciw „ideologiom”. „Wolność” nauki jako stawka w wojnach kulturowych

The subject of the current article is the analysis of select institutional activities, including drafts of legislative initiatives and social actions, that took place during 2018-2020 at Polish universities (and outside of them), aiming at defining of what can be expressed, who is entitled to speak within the realm of academy – and what can be said by an academic teacher or scientist during public debate. These social actions and legislative initiatives are discussed in the broader context of activities of social movements having clear ideological face (either left- or rightwing), protests against lectures and debates organised at universities that were labelled as „ideological” ones, as well as projects intending to promote specific visions of academic freedom along with corresponding regulations for universities.

Przedmiotem analizy w niniejszym tekście są wybrane działania instytucjonalne i akcje społeczne, podejmowane w latach 2018-2020 w Polsce na uczelniach i poza nimi, mające na celu ustalenie, co i komu można mówić w ramach akademii oraz co może mówić uczony zabierający głos w debacie publicznej. Wybrane inicjatywy społeczne i ustawodawcze na gruncie polskim omówione zostają w szerszym kontekście: aktywności ruchów społecznych o wyraźnym obliczu ideowym (lewicowych i prawicowych), sprzeciwów wobec organizowania na uczelniach wykładów i debat o charakterze uznanym za „ideologiczny”, inicjatyw na rzecz wolności debaty na uczelniach.