Literatura w kręgu wpływu hezychazmu: Wałaam w prozie Nikołaja Leskowa i Iwana Szmielowa

The prose of a prominent literary representative of the “first wave” of Russian emigration after the 1917 revolution Ivan Shmielyov and selected texts by Nikolai Leskov were used as the material for the study. The émigré author represents the neorealistic trend in the prose of the early 20th century, referring to the classics of 19th century Russian literature. The traumatic experiences of the revolution and the civil war became for him, as for the entire generation of Russian émigrés, a turning point in reevaluating their worldview, leading to a religious revival. Consequently, the author became a continuator of the Orthodox tradition in literature, whose exponent was N. Leskov. Despite the differences between the discourses of patristics and belles-lettres, the hypothesis stipulated in the title of the article that the considered word artist - both in terms of worldview and literature - was under the influence of hesychasm (elderhood), is confirmed.

Materiał do badań stanowiła proza wybitnego przedstawiciela literatury „pierwszej fali” emigracji rosyjskiej po rewolucji 1917 r., Iwana Szmielowa, oraz wybrane teksty Nikołaja Leskowa. Emigracyjny autor reprezentuje neorealistyczny nurt w prozie początku XX w., nawiązujący do klasyki dziewiętnastowiecznej literatury rosyjskiej. Traumatyczne przeżycia związane z rewolucją i wojną domową stały się dla niego, jak zresztą dla całego pokolenia rosyjskich emigrantów, punktem zwrotnym w przewartościowaniu światopoglądowym, prowadzącym do odrodzenia religijnego. W konsekwencji stał się kontynuatorem prawosławnej tradycji w literaturze, której wyrazicielem był N. Leskow. Pomimo odmienności dyskursów patrystyki i literatury pięknej zawarta w tytule artykułu hipoteza, że rozpatrywany artysta słowa – zarówno w aspekcie światopoglądowym, jak i literackim – znalazł się w kręgu wpływu hezychazmu (starcostwa), uzyskuje potwierdzenie.