Duchowe – nowoczesne – naukowe. Wartości w dyskursie krytycznoliterackim Bojana Penewa

The article raises the question of understanding and evaluating ideas which should characterise modern literary and scientific work, as documented in the discourse of Bulgarian intellectual elites in the interwar period. The subject of the analysis is literary criticism of Boyan Penev (1887–1927), an eminent literary historian and one of the founding fathers of Bulgarian literary studies, and the notions that are evoked by the key concept of “the spiritual” are at the centre of the reflection. The interpretation is built on the assumptions of postsecular thought, and thus – it takes into account the contextual understanding of the “religious – secular” relation, as well as assumes the existence of crypto-theological entanglements in the process of creating meanings.

W artykule został podjęty problem rozumienia i wartościowania idei mających charakteryzować nowoczesną twórczość literacką i naukową, poświadczonych w dyskursie bułgarskich elit intelektualnych w okresie międzywojennym. Przedmiotem analizy są teksty krytycznoliterackie wybitnego historyka literatury i jednego z ojców założycieli bułgarskiego literaturoznawstwa, Bojana Penewa (1887–1927), zaś w centrum namysłu znajdują się sensy ewokowane przez kluczowe dla niego pojęcie tego, co duchowe. Interpretacja opiera się o założenia myśli postsekularnej, a więc uwzględnia kontekstualne rozumienie relacji „religijne – świeckie”, a także przyjmuje istnienie w procesie tworzenia sensów uwikłań o charakterze kryptoteologicznym.