Edukacja żydowskich dziewcząt w sztetlach Wielkopolski Wschodniej u progu II Rzeczypospolitej na przykładzie doświadczeń Heni Ajmanówny utrwalonych w dzienniku z lat 1920-1926

Presented paper discusses the profile of Heni Ajmanówna, a Jewish woman from Ślesin (a town located in Eastern Wielkopolska) in the light of her diary written in the twenties of the twentieth century. H. Ajmanówna devoted a lot of space in her notes to the problem of obtaining education for Jewish girls from small towns. Her diary is a testimony to the unyielding pursuit of education, which, due to the lack of opportunities for formal education, is understood primarily as the acquisition of knowledge and broadening of intellectual horizons carried out through self-education. H. Ajmanówna’s narration fits into the voices of the Jewish generation entering adulthood in the twenties and thirties of the twentieth century. She shares with her peers opposition to the traditional values cultivated in the birth family, support for Zionism, the need to change the place of Jewish women in society and the need to obtain an education that may become the key toc reating a new social reality.

Niniejszy tekst prezentuje sylwetkę Heni Ajmanówny, Żydówki ze Ślesina (miasteczka położonego w Wielkopolsce Wschodniej) w świetle pozostawionego przez nią dziennika pisanego w latach dwudziestych XX wieku. H. Ajmanówna wiele miejsca w swoich zapiskach poświęciła problemowi zdobywania edukacji żydowskich dziewcząt pochodzących z małych miasteczek. Jej dziennik to świadectwo nieugiętego dążenia do uzyskania wykształcenia, które ze względu na brak możliwości odbycia edukacji formalnej jest rozumiane przede wszystkim jako zdobycie wiedzy i poszerzenie intelektualnych horyzontów dokonujące się na drodze samokształcenia. H. Ajmanówna swoją narracją wpisuje się w głosy żydowskiego pokolenia wchodzącego w dorosłość w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Z rówieśnikami łączy ją sprzeciw wobec tradycyjnych wartości pielęgnowanych w rodzinie urodzenia, poparcie dla syjonizmu, potrzeba zmiany miejsca kobiet żydowskich w społeczeństwie i konieczność uzyskiwania wykształcenia, które stać się może kluczem do stworzenia nowej rzeczywistości społecznej.