System kształcenia archiwistów i zarządców dokumentacji w Polsce. Zarys problematyki i próba systematyzacji

The article discusses the contemporary education system for archivists and records managers in Poland, in its various forms and at all levels. Three routes to the profession are presented. The first of these is instruction at the secondary school level, indicating educational opportunities and requirements for archival technicians. The second route is higher education, whether at the bachelors, masters or PhD level. As a third route, supplementary education is specified in the form of post-graduate studies, courses in archives management, workshops and training courses, where it is not required to have an education in the field, and in the latter two cases, even the completion of a university degree is not a prerequisite for participation. Additionally, selected curricula are discussed, with particular emphasis on subjects in the field of modern technology, as well as pointing to content from the canon of archival science, which is intended to shape attitudes and provide basic information necessary for work in archives of various types. The article is also a starting point for discussion on the education system, its quality and the needs of the contemporary job market.

W artykule omówiono współczesny system kształcenia archiwistów i zarządców dokumentacji w Polsce, w jego wszystkich formach i na wszystkich poziomach. Przedstawiono trzy drogi dochodzenia do zawodu. Za pierwszą z nich uznano nauczanie na poziomie szkoły średniej, wskazując możliwości kształcenia oraz wymogi stawiane technikom archiwistom. Drugą drogą są studia wyższe, i to zarówno na poziomie studiów licencjackich, jak i magisterskich czy doktoranckich. Jako trzecią drogę wskazano wykształcenie uzupełniające w ramach studiów podyplomowych, kursów kancelaryjno-archiwalnych, warsztatów i szkoleń, gdzie nie jest wymagane wykształcenie kierunkowe, a w dwóch ostatnich przypadkach – nawet ukończenie studiów wyższych. Ponadto omówiono wybrane programy nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem przedmiotów z zakresu nowoczesnych technologii, a także wskazano na treści z kanonu archiwistyki, które mają kształtować postawy i dostarczać podstawowych informacji, niezbędnych w pracy w archiwach różnego typu. Artykuł stanowi również punkt wyjścia do dyskusji nad systemem kształcenia, jego jakością oraz potrzebami współczesnego rynku pracy.