Geneza, struktura organizacyjna, zadania oraz metody pracy Zarządu Polityczno-Wychowawczego MSW (1981–1989)

The range of changes in the Ministry of Internal Affairs officer and employee attitudes, and beliefs in late 1980 and early 1981 as well as its profoudness, raised serious concerns among both the ministry’s leadership and people in power in general. In these circumstances, the establishment of the Political and Educational Directorate of the Ministry of Internal Affairs became a kind of ideological rescue operation to save members of the formation guarding the achievements of socialism from the destructive influence of the Polish society’s growing awareness that the political system and socialist ideals imposed on it after 1945 had become a relic of the past. The Directorate was not able to counteract these tendencies and could not improve the Ministry of Internal Affairs image, nor raise adequate motivation or shape proper class consciousness among officers, soldiers and employees of the ministry. At the beginning of 1989, also in this professional group, few people believed in the effectiveness of socialist recipes for a life of prosperity and social order. The article discusses the circumstances of the establishment of the Directorate, its organisational structure and some aspects of its operation.

Skala zmian dotyczących postaw i przekonań funkcjonariuszy i pracowników MSW na przełomie lat 1980 i 1981 oraz ich intensywność wzbudziła poważne zaniepokojenie zarówno wśród kierownictwa resortu, jak i w ogóle rządzących. W tych okolicznościach powołanie Zarządu Polityczno-Wychowawczego MSW stało się swoistą światopoglądową akcją ratunkową, która miała ocalić członków formacji stojącej na straży zdobyczy socjalizmu przed zgubnym wpływem narastającej w polskim społeczeństwie świadomości, że narzucony mu po 1945 r. system polityczny i ideały socjalistyczne stały się przeżytkiem. ZPW nie mógł przeciwdziałać tym tendencjom, nie potrafił ani poprawić marki MSW na zewnątrz, ani wzbudzić odpowiedniej motywacji czy też kształtować właściwej świadomości klasowej funkcjonariuszy, żołnierzy i pracowników resortu. Na początku 1989 r. również w tej grupie zawodowej mało już kto wierzył w skuteczność socjalistycznych recept na życie w dostatku i ładzie społecznym. W artykule omówiono okoliczności utworzenia ZPW, jego strukturę organizacyjną i niektóre aspekty funkcjonowania.