Niezależne obchody Powstania Warszawskiego w latach 1979-1989

For years, independent commemorations of the Warsaw Uprising have been organised in Poland, including on the initiative of Poland’s Primate Stefan Wyszynski. The opposition was also involved in its commemoration. From 1979, it also took the form of anniversary manifestations. The main venue for these independent commemorations was, of course, Warsaw – especially St. John’s Cathedral in the Old Town, the Tomb of the Unknown Soldier and the Powązki Military Cemetery. However, they were also sometimes organised in other cities, e.g. Słupsk or Wrocław. With the exception of the so-called Solidarity Carnival, the celebrations were illegal, and their organisation or active participation in them risked repression by the authorities. These independent celebrations took place under the watchful eye of the authorities, mainly the Security Service and, in the case of the capital, also Western journalists. They did not remain without influence on the behaviour of the communist authorities, who tried to push the Warsaw Uprising into the shadows, to diminish its significance. The activities of the opposition – including the annual independent commemorations organised until 1989 – made this impossible.

Przez lata w Polsce były organizowane niezależne obchody Powstania Warszawskiego, między innymi z inicjatywy prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego. W jego upamiętnianie angażowała się także opozycja. Od 1979 roku przyjęły one również formę rocznicowych manifestacji. Głównym miejscem niezależnych obchodów była oczywiście Warszawa – zwłaszcza katedra św. Jana na Starym Mieście, Grób Nieznanego Żołnierza i Cmentarz Wojskowy na Powązkach. Organizowano je też w innych miastach, na przykład w Słupsku czy we Wrocławiu. Były one – z wyjątkiem tzw. solidarnościowego karnawału – nielegalne, a za ich organizowanie czy czynny w nich udział groziły represje ze strony władz. Niezależne obchody znajdowały się pod obserwacją władz, głównie Służby Bezpieczeństwa, a w przypadku stolicy również dziennikarzy zachodnich. Nie pozostały one bez wpływu na zachowanie peerelowskich decydentów, którzy starali się Powstanie Warszawskie zepchnąć w cień, pomniejszyć jego znaczenie. Działania opozycji – w tym coroczne niezależne obchody organizowane do 1989 roku – uniemożliwiły to.