Kolektywizacja rolnictwa w powiecie mławskim w latach 1949–1956

The author presents activities in the collectivization of agriculture, undertaken in the Mława district [powiat] in 1949–1956. He focuses on the issue of creating agricultural production cooperatives. He presents it in a broader ideological and political context, attempting to assess its course and effects. He indicates that collectivization in the Mława district took place with varying intensity, but without the use of physical coercion, using economic incentives, and often using extralegal methods of action. The creation ofcooperatives was inept, without the proper involvement of the party and administrative apparatus. Most of the established cooperatives did not achieve the intended goals. It was impossible to achieve an increase in the level of management – on the contrary, the cooperatives generated losses and created financial problems, despite significant support from the state. The collectives created under administrative coercion fell apart in the second half of 1956, after the change in the state’s policy towards the countryside.

Autor przedstawia działania z zakresu kolektywizacji rolnictwa podejmowane na obszarze powiatu mławskiego w latach 1949–1956. Koncentruje się na problematyce tworzenia rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Przedstawia ją na szerszym ideowo-politycznym tle, podejmując próbę oceny jej przebiegu oraz skutków. Wskazuje, że kolektywizacja w powiecie mławskim przebiegła z różnym natężeniem, ale bez stosowania przymusu fizycznego, z wykorzystaniem zachęt ekonomicznych, często stosując pozaprawne metody działania. Tworzenie spółdzielni przebiegało nieudolnie, bez właściwego zaangażowania aparatu partyjnego i administracyjnego. Większość powstałych spółdzielni nie osiągnęła zamierzonych celów. Nie udało się osiągnąć podniesienia poziomu gospodarowania, a wręcz przeciwnie – spółdzielnie generowały straty i stwarzały problemy finansowe, pomimo znacznego wsparcia ze strony państwa. Stworzone pod przymusem administracyjnym kolektywy rozpadły się w drugiej połowie 1956 r., po zmianie polityki państwa wobec wsi.