Dylematy skupienia. Polska Szkoła Pracy Socjalnej wobec globalnej zmiany: od tradycji społecznikowskich przez wyzwania profesjonalizacji, ku potrzebom umiędzynarodowienia

The article discusses the priorities of contemporary education in the field of social work, taking into account the challenges of co-creating the culture of aid in Poland and in the world. It shows that this process in Poland took place in the specific political, historical, economic and cultural conditions of the last three decades, separating the roles and functions of professionalizing aid entities in the post-transformation reality of the three sectors. At the same time, the neoliberal market of competing social services and the popularized patterns of various international practices have led to the mixing of the goals and tasks of aid actors, taking the form of parcel bags. The title dilemmas of concentration are the result of the controversy around the education of contemporary social services, in their simultaneous local and global dimensions, attempts to combine axiological missionary and pragmatic management, as well as the needs of selection, limiting and designating frames in order to set priorities for current, often quite unclear, dynamically changing tasks. Sectoral constraints and territorial divisions of functions (local, national, international) generate tension and struggle, obscuring the helping ideas. The article argues that contemporary education for social work in Poland should openly and critically undertake discussions in this area, especially in the face of the need to change the paradigm of education from positivist to critical, from institutional and subject to subjective and co-creative, so that people educated to undertake aid activities are aware of the responsibility for shaping the aid system of a new era, and ready to participate in the processes of its change.

Artykuł podejmie dyskusję nad priorytetami współczesnego kształcenia w obszarze pracy socjalnej, uwzględniającymi wyzwania w zakresie współtworzenia kultury pomocy w Polsce i na świecie. Ukazuje, że proces ten w Polsce odbywał się w szczególnych warunkach politycznych, historyczno-gospodarczych i kulturowych trzech ostatnich dekad, rozdzielając role i funkcje profesjonalizujących się podmiotów pomocowych w potransformacyjnej rzeczywistości trzech sektorów. Jednocześnie neoliberalny rynek konkurujących usług socjalnych i popularyzowane wzorce różnorodnych międzynarodowych praktyk doprowadziły do mieszania celów i zadań podmiotów pomocowych, przybierając formy paczworkowe. Tytułowe dylematy skupienia są efektem kontrowersji wokół kształcenia współczesnych służb społecznych, w ich jednoczesnych lokalnych i globalnych wymiarach, próbach łączenia aksjologicznej misyjności i pragmatycznego zarzadzania, a także potrzeb selekcji, ograniczania i wyznaczania ram w celu ustalania priorytetów dla bieżących, częstokroć dość niejasnych, dynamicznie zmieniających się zadań. Ograniczenia (skupienia) branżowe/sektorowe i podziały terytorialne funkcji (lokalne, krajowe, międzynarodowe) rodzą napięcia i walkę, przesłaniając wspólnotę idei pomocowych. W artykule przedstawiona jest argumentacja na temat tego, że współczesna edukacja do pracy socjalnej w Polsce powinna otwarcie i krytycznie podejmować dyskusje w tym obszarze, zwłaszcza w obliczu potrzeby zmiany paradygmatu kształcenia z pozytywistycznego na krytyczny, z instytucjonalnego i przedmiotowego na podmiotowy i współtwórczy, po to, aby osoby kształcone do podejmowania działań pomocowych były świadome odpowiedzialności za kształtowanie systemu pomocowego nowej ery, i gotowe do uczestniczenia w procesach jego globalnej zmiany.