Ewolucja polityki oświatowej państwa polskiego wobec mniejszości narodowych i etnicznych po 1989 r.

The basic criteria of evaluating the situation of national and ethnic minorities in the country in which they live is to create legal and real possibilities for sustaining the language competence, culture and traditions by members of these minority groups. After 1989 the educational policy of the Polish state towards the minorities became compensative, but only towards the communities legally recognized as national or ethnic minorities, as well as communities using a regional language (the Kashubians). The problem of communities who have Polish citizenship and who are not mentioned in the act on national and ethnic minorities and on the regional language, still remains unsolved. They still aspire to the status and want their language to be legally recognized as regional. In recent years the problem is growing of educating foreign citizens’ children within the Polish Educational System. The presence of foreign pupils in Polish schools who are culturally different poses many new problems for the state about planning towards national, ethnic, linguistic or cultural minorities, especially in the context of existing legal regulations, which in an arbitrary manner impose the legal status and, connected with it, the scope of legal rights in the sphere of education.

Podstawowym kryterium ewaluacji położenia mniejszości narodowych i etnicznych w państwie zamieszkania jest stworzenie prawnych i faktycznych możliwości podtrzymywania znajomości języka, kultury i tradycji przez członków tych grup mniejszościowych. Po 1989 r. polityka oświatowa państwa polskiego wobec mniejszości przybrała charakter kompensacyjny, ale w odniesieniu do społeczności uznanych prawnie za mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługującą się językiem regionalnym (Kaszubi). Nierozwiązanym pozostaje problem społeczności posiadających obywatelstwo polskie, nie wymienionych w ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym, które pretendują do takiego statusu, tudzież uznania ich języka za język regionalny w rozumieniu przepisów prawnych. W ostatnich latach nabiera również istotnego znaczenia problem kształcenia dzieci cudzoziemskich w polskim systemie oświaty. Obecność w polskich szkołach uczniów odmiennych kulturowo powoduje szereg jakościowo nowych problemów dla programowania polityki państwa wobec mniejszości narodowych, etnicznych, językowych czy kulturowych, szczególnie w kontekście obowiązywania regulacji prawnych, arbitralnie narzucających status prawny i związany z nim zakres praw w sferze edukacji.