Monografia Dolnej Wisły

Monografia Dolnej Wisły jest wynikiem kontynuacji zrealizowanego przez IMGW-PIB Projektu pt. Wpływ zmian klimatu na środowisko i społeczeństwo, w ramach którego wykonywane było zadanie pt. Perspektywa zagospodarowania dorzecza Wisły wraz z systemem ocen wpływu inwestycji hydrotechnicznych na środowisko. Niniejsza monografia dotyczy dolnego odcinka Wisły oraz jej dorzecza, a jej autor skupił się przede wszystkich na przedstawieniu wszelkich aspektów dotyczących inżynierii i gospodarki wodnej na tym terenie, z uwzględnieniem aktualnych ograniczeń wynikających z postulatów zrównoważonego rozwoju. Celem monografii było przedstawienie stanu zagospodarowania hydrotechnicznego Wisły w jej dolnym odcinku oraz jej dopływów, wraz z wpływem tego zagospodarowania na stan gospodarczy, społeczny oraz ekologiczny dorzecza dolnej Wisły. Na wstępie przedstawiono ogólną charakterystykę całej Wisły i jej dorzecza z uwzględnieniem podziału hydrograficznego, administracyjnego kraju oraz kompetencyjnego władz zarządzających w Polsce gospodarką wodną. Następny rozdział obejmuje opis ogólnej charakterystyki dolnej Wisły i jej dorzecza w podobnym ujęciu jak charakterystyka całej Wisły. Charakterystykę hydrograficzną dolnej Wisły z podaniem danych dotyczących poszczególnych rzek oraz ich przepływów przedstawiono w Rozdziale 4. Obszerny 5 Rozdział poświęcony jest budowlom hydrotechnicznym na dolnej Wiśle oraz jej dopływach. Obejmuje on stopień wodny Włocławek będący jedną z największych inwestycji hydrotechnicznych w Polsce (Rozdział 5.1). Przedstawiono tu proces projektowania, realizacji i eksploatacji stopnia, łącznie z charakterystyką ważnej powodzi zatorowej na zbiorniku w 1982 r., która wywołała wiele kontrowersji. W kolejnych rozdziałach omówiono Kaskadę rzeki Raduni (5.2.), Kaskadzie rzeki Brdy (5.3) oraz Kaskadę Nogatu (5.4). Dwa ważne w Polsce przedwojennej obiekty hydrotechniczne powstałe na początku XX wieku, tj. elektrownie Żur i Gródek na rzece Wdzie opisano w rozdziale 5.5. Przekop Wisły, który powstał pod koniec XIX wieku i został uznany za jedno z największych osiągnięć hydrotechnicznych Polski, przedstawiono w osobnym rozdziale 5.6. Cztery kolejne rozdziały (6-9) poświęcono bardzo ważnym z punktu widzenia gospodarczego i społecznego zagadnieniom, jakimi są projektowana Kaskada Dolnej Wisły, Gdański Węzeł Wodny, Bydgoski Węzeł Wodny oraz Żuławy Wiślane. Powodzie i susze, które zawsze stanowiły i nadal stwarzają poważne zagrożenie dla regionu dolnej Wisły, zostały ujęte w Rozdziale 10. Rozdział 11 poświęcono bardzo ważnemu problemowi, jakim są uwarunkowania przyrodnicze w inżynierii i gospodarce wodnej, ze szczególnym uwzględnieniem dolnej Wisły. Całość Monografii zamyka Rozdział 12 będący podsumowaniem.

MONOGRAPH OF THE LOWER VISTULA SUMMARY The Lower Vistula Monograph is the result of continuation of the realized by IMGW-PIB Project under the title Influence of the climate changes on the environment and society. Within this project the following task was realized: Perspective of the management of the Vistula catchment together with the system of the evaluation of hydraulic investments on the environment. This monograph concerns the section of the Lover Vistula and its catchment and the author concentrated first of all on the presentation of all aspects concerning hydraulic and water resources engineering on this terrain, taking into account contemporary limitations resulting from sustainable development. The aim of the monograph was the presentation of the hydraulic state of the Vistula in its lower section together with her effluents, taking into account influence of this management on the economic, social and ecological state of the Lower Vistula catchment. The introduction presents the general characteristics of the whole Vistula and its catchment taking into account the hydrographic, administrative and water resources management authorities division. Next chapter includes the description of the general characteristics of the Lower Vistula and its catchment in a similar way as the characteristics of the whole Vistula. The hydrographic characteristics of the Lower Vistula with data concerning particular rivers and their discharges is presented in Chapter 4. Extensive Chapter 5 presents hydraulic structures on the Lower Vistula and its effluents. They include hydraulic project Włocławek, which is the largest hydraulic projects in Poland (Chapter 5.1). The process of design, investigation, realization and exploitation of the project was presented together with the characteristics of ice- -jam flood on the reservoir in 1982, which brought a lot of controversies. I subsequent chapters the cascade of Radunia River (5.2), cascade of River Brda (5.3) and cascade of Nogat River (5.4) have been described. Two important in prewar Poland hydraulic structures which were realized in the beginning of the XX century i.e. Żur and Gródek on the river Wda were described in chapter 5.5. Przekop Wisły (direct channel of the Vistula River to the sea) which was implemented at the end of XIX century and was considered as one of the most important hydraulic achievements in Poland is presented in a separate chapter 5.6. Four subsequent chapters (6 – 9) are devoted to a very important from economic and social point of view problems such as Lower Vistula Cascade, Gdańsk Water Node, Bydgoszcz Water Node, and Żuławy Wiślane. Floods and droughts, which always were and are now an important hazard for the region of the Lower Vistula are described in Chapter 10. Chapter 11 is devoted to a very important problem, which are ecological conditions in hydraulic engineering and water resources management with special emphasis to the Lower Vistula. The Monograph is closed with Chapter 12 which presents conclusions.