Henryka Elzenberga życie „pod prąd”

Artykuł jest spojrzeniem na życie jednego z najwybitniejszych aksjologów polskich XX wieku. Henryk Elzenberg już od dzieciństwa był obywatelem Europy. Edukację szkolną pobierał w Szwajcarii, studia odbył na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Paryskiego. W roku 1909 doktoryzował się na Sorbonie na podstawie pracy Le sentiment religieux chez Leconte de Lisle. Zawsze czuł się Polakiem o czym najdobitniej świadczy to, iż w roku 1914 na ochotnika wstąpił do Legionów Piłsudskiego i spędził na froncie 3,5 miesiąca, a w 1920 r. ponownie na ochotnika wstąpił do wojska i ruszył na wojnę z bolszewikami. W 1921 r. habilitował się w Krakowie na podstawie pracy Marek Aureliusz. Z historii i psychologii etyki w zakresie etyki i historii filozofii. Następnie pracował w Warszawie i w Wilnie. Po II wojnie światowej przybył do Lublina, by następnie osiąść w Toruniu. W latach 50. jako „niepoprawny idealista” został odsunięty od pracy ze studentami. Praca dydaktyczna nie była jego pasją, a tą była przede wszystkim działalność naukowa. W zasadzie wychował jednego ucznia, którym był poeta Zbigniew Herbert. Trudno przecenić wpływ Elzenberga-nonkonformisty nie tylko na twórczość, ale i postawę życiową Herberta. „Nie umrzeć jako pies na łańcuchu” to dewiza życiowa, którą niewątpliwie Mistrz zaszczepił swemu Uczniowi. Dla rzesz polskich intelektualistów pozostaje autorem prowadzonego przez całe życie dziennika intelektualnego Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu.