„Na zapłatę ludziom wojewódzkim”. Finansowanie chorągwi policyjnej województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1734–1767

Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia finansowania chorągwi policyjnej samorządu sejmikowego województw poznańskiego oraz kaliskiego, funkcjonującej w latach 1734–1767, z podatków czopowego i szelężnego. Podstawą tych rozważań będą głównie znakomicie zachowane materiały skarbowe z archiwum Komisji Skarbowej Poznańskiej (asygnacje, kwity, rejestry i rozliczenia), stanowiące ewenement na tle innych skarbów sejmikowych w skali całej Rzeczypospolitej. Dzięki ich analizie udało się uzyskać istotne informacje o tym, jak zarządzano lokalnymi finansami, w jakim czasie chorągiew otrzymywała fundusze oraz jak ówczesna sytuacja polityczno-gospodarcza województw wpływała na jej losy. Należy podkreślić, że w dotychczasowych badaniach nad finansowaniem tzw. wojsk powiatowych właściwe niespotykana była możliwość tak pogłębionych badań.

The article aims to present the financing of the police unit (called in Polish: chorągiew) of the sejmik authorities in the provinces of Poznań and Kalisz. The squadron operated between 1734 and 1767 and was financed by the taxes on the sale and service of alcoholic beverages (the first one called in Polish czopowe and the second szelężne). These reflections are based mainly on excellently preserved treasury sources from the archives of the Poznań Treasury Commission (assignations, receipts, registers, and accounts), which are unique compared to other sejmik treasuries throughout the whole Commonwealth. Their analysis made it possible to obtain important information on how local finances were managed, when the police unit received funds, and how the political and economic situation in the provinces affected its fate. It should be emphasised that such thorough research on financing the so-called ‘county armies’ has not been possible before.