Cmentarze żydowskie i synagogi na terenie województwa warmińsko-mazurskiego – historia, stan obecny

Żydzi na terenie państwa krzyżackiego, a później Prus Książęcych i Warmii, nie mieli prawa do osiedlania się, poza kilkoma wyjątkami. Prawo to otrzymali po ogłoszeniu „Judenediktu” w 1812 r. Jednak ludność wyznania żydowskiego stanowiła nieliczne społeczeństwo. II wojna światowa przyniosła zagładę tej społeczności. W krajobrazie kulturowym Warmii i Mazur zachowały się nieliczne ślady kultury materialnej, jakimi są domy modlitwy, synagogi i cmentarze. Większość bożnic została zniszczona podczas „Nocy Kryształowej” w listopadzie 1938 r., a lwia część cmentarzy została zniszczona po II wojnie światowej. Jedynymi pozostałościami są zachowane i chronione dobra kultury materialnej, prezentujące spuściznę żydowską w tym regionie.

The Jews, on area of the Teutonic Order State, and later the Duchy of Prussia and Warmia, had no right to settled down, with only some exceptions. They received this law after „Judenedikt” was proclaimed in 1812. However, people of Jewish confession were undersized society. World War II brought extermination of this community. In the cultural landscape of Warmia and Mazury remain handful traces of material culture, which are praying houses, synagogues and cemeteries. Most synagogues were destroyed during the „Kristallnacht” in November, 1938 and majority of cemeteries were destroyed after World War II. Preserved and protected goods of material culture are the only remains, presenting the Jewish legacy in this region.