The benefits of organic farming to spontaneous vascular flora biodiversity, West Pomerania, Poland

Research was carried out on the importance of organic farming practices for maintaining agricultural landscape complexity with consequent benefits for spontaneous vascular flora biodiversity. An agricultural landscape unit (75 ha) composed of extensively used arable lands and grasslands and small remnant natural habitats, occurring among fields or in field verges in the West Pomerania region, Poland, was investigated. Spontaneous vascular flora of extensively farmed landscape was mapped using the topographic method. The examined flora was analyzed in terms of plant species richness and diversity. The following attributes of flora were considered: taxonomic and syntaxonomic diversity, and the share of geographical and geographical–historical elements, Raunkiaer’s life forms, archaeophytes, kenophytes, plants with conservation status and threatened in the Polish regions or countries of the European Union, and ancient woodland plant species indicators. Spontaneous vascular flora included 338 species / 75 ha and represented rich taxonomic diversity: 213 genera, 71 families and 48 orders. The phytocoenoses included 52 plant associations from 17 classes, 23 orders, and 32 alliances of the phytosociological system, including 6 segetal synanthropic communities.

Badania wskazują na rolę ekstensywnych praktyk rolniczych w kształtowaniu różnorodności spontanicznej flory naczyniowej Pomorza Zachodniego. Do praktyk tych należą: nawożenie organiczne, brak stosowania herbicydów i pestycydów, wysiewanie własnego ziarna nie oczyszczonego w chwastów, dywersyfikacja upraw, a także pozostawienie w obrębie pól uprawnych licznych naturalnych struktur krajobrazowych. Modelową jednostką wybraną do badań był młodoglacjalny krajobraz rolniczy o areale 75 ha, skaładajacy się z gruntów ornych, trwałych użytków zielonych, sadu w darni, a także oczkek wodnych, miedz śródpolnych, rowów melioracyjnych, dróg gruntowych. Skartowana została spontaniczna flora naczyniowa tego krajobrazu. Przeanalizowano gatunkowy skład flory, zróżnicowanie taksonomiczne, syntaksonomiczną rangę roślin, udział elementu geograficznego i historyczno-geograficznego (w tym archeofitów i kenofitów), formę życiową Raunkiaer’a, a także udział roślin objętych ochroną gatunkową, zagrożonych w regionie i krajach Unii Europejskiej, zagrożonych dzikich krewniaków roślin uprawnych oraz wskaźnikowych starych lasów. Spontaniczną florę naczyniową tworzyło 338 gatunków, zróżnicowanych taksonomicznie (213 rodzajów, 71 rodzin i 48 rzędów). Gatunki te wchodziły w skład 52 zespołów roślinnych z 17 klas, 23 rzędów i 32 związków systemu fitosocjologicznego. We florze dominowały spontaneofity (83%). Tworzyły bogato zróżnicowane spectrum elementów geograficznych. Stwierdzono bogactwo archeofitów (11%), występujących głównie w cenoflorach sześciu zanotowanych zespołów segetalnych. Udział kenofitów był niewielki, a ich występowanie prawdopodobnie było ograniczone wyjątkowo dużym zachwaszczeniem gruntów ornych, konkurencją archeofitów i spontaneofitów. Flora reprezentowała aż 9 form życiowych Raunkiaer’a. Udział terofitów był wyższy (28%) niż podawany dla flory Polski (20%). Florę naczyniową cechowało bogato zróżnicowane spectrum syntaksonomiczne; gatunki należały do taksonów charakterystycznych z 23 klas systemu fitosocjologicznego. Jednostką krajobrazową cechowała duża przyrodnicza wartość spontanicznej flory naczyniowej.