(nie)Wdzięczność, sztuka i konsumpcja. Refleksje o filmie "Menu", desublimacji i kłopotach z wykwintnym jedzeniem

Artykuł dotyczy jedzenia w kontekście konsumpcjonizmu i jego krytyki. Osnową rozważań jest film Menu. Fabuła filmu posłużyła do stawiania zasadniczych pytań o mechanizmy współczesnej kultury konsumpcji. Autorzy odwołali się do koncepcji społeczeństwa kapitalistycznego Herberta Marcusego, a szczególnie do kategorii represyjnej desublimacji. Restauracje oferujące wykwintne jedzenie (fine dining) stawiają sobie za cel stworzenia możliwości całościowego doświadczenia bliskiego doświadczeniu sztuki. Ceną takiej koncepcji gastronomi jest często nie tylko gigantyczny rachunek, ale też wyzysk pracowniczy i przemoc. Kryzys tego tylu wskazuje z jednej strony, na ekonomiczne uwarunkowania konsumpcjonizmu, ale z drugiej też na niemożność ucieczki od sprzeczności kultury społeczeństwa kapitalistycznego, które się z nim wiążą. 

The presented text pertains to eating within the context of consumerism and its critique. Reflections are based on the film Menu, whose plot served posing fundamental questions about the mechanisms of the contemporary culture of consumption. The authors referred to Herbert Marcus’ conception of capitalist society and in particular the category of repressive desublimation. The goal of restaurants offering fine dining is to create the possibility of a holistic experience close to experiencing art. The price of such a conception of gastronomy is often not merely an exorbitant bill but also the exploitation of workers and violence. The ensuing crisis indicates, on the one hand, the economic conditioning of consumerism, but on the other hand the impossibility of evading the contradictions of the culture of capitalist society with which they are associated.