Odpowiedzialność prawna nauczyciela w przypadku bullyingu w szkołach i placówkach oświatowych – wybrane zagadnienia

Nauczyciel zatrudniony w szkole, przedszkolu, placówce oświatowej lub ich zespole jest ustawowo zobligowany do realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez tę szkołę. Zawinione niewykonywanie lub nienależyte wykonywanie obowiązków nauczyciela w zakresie dbania o bezpieczeństwo uczniów może prowadzić do zdarzeń noszących znamiona bullyingu. W takim przypadku nauczyciel musi liczyć się z konsekwencjami prawnymi w postaci: (1) odpowiedzialności dyscyplinarnej; (2) odpowiedzialności karnej; (3) odpowiedzialności materialnej (odszkodowawczej); (4) odpowiedzialności za jakość pracy. W artykule dokonano przeglądu wybranych zagadnień odpowiedzialności prawnej nauczyciela w kontekście braku reakcji na bullying, na tle przykładowych stanów faktycznych, istotnych z punktu widzenia dyrektorów szkół i placówek oświatowych, jak również nauczycieli. Analiza obejmie nauczycieli szkół i placówek zarówno publicznych, jak i niepublicznych. Wskazane zostanie także, jak przedstawia się pociągnięcie nauczyciela do prawnej odpowiedzialności i jaka jest w tym rola dyrektora szkoły. Artykuł nie ma na celu kompleksowego omówienia wszelkich aspektów prawnych odpowiedzialności, o której mowa w jego treści, a jedynie zestawienie najważniejszych informacji, przydatnych dla przywołanych osób. Tekst nie zmierza również do hierarchizacji rodzajów odpowiedzialności. Celem artykułu jest natomiast: (1) dostarczenie istotnej dla nauczycieli wiedzy dotyczącej konsekwencji prawnych braku reakcji nauczycieli na przemoc rówieśniczą; (2) wyjaśnienie, jak na taki brak reakcji powinni odpowiadać dyrektorzy szkół i placówek oświatowych, a mianowicie, jakie kroki prawne muszą podjąć jako kierownicy jednostek oświaty wykonujący obowiązki pracodawcy względem nauczycieli.

A teacher employed in a school, kindergarten, educational institution, or their unit is statutorily obligated to fulfill tasks related to ensuring the safety of students during activities organized by the school. Willful failure or improper performance of a teacher’s duties in safeguarding student safety may lead to incidents characterized as bullying. In such cases, the teacher must anticipate legal consequences in the form of: (1) disciplinary liability; (2) criminal liability; (3) financial (compensatory) liability; (4) accountability for the quality of work. This article reviews selected issues related to the legal responsibility of teachers in the context of a lack of response to bullying, based on sample case scenarios relevant to school and educational institution principals, as well as teachers. The analysis covers teachers from both public and private schools and institutions. Additionally, the article will explore how a teacher can be held legally responsible and the role of the school principal in this process. The article does not aim to comprehensively discuss all legal aspects of the responsibilities mentioned but rather to provide an overview of key information useful to the aforementioned parties. It also does not seek to prioritize the different types of responsibility. The objectives of the article are: (1) to provide essential knowledge for teachers regarding the legal consequences of failing to respond to peer violence; (2) to explain how principals of schools and educational institutions should react to such failures, including the legal steps they must take as heads of educational units acting as employers for teachers.