Polska literatura obozowa według Arkadiusza Morawca

Artykuł jest komentarzem do książki Arkadiusza Morawca Polska literatura obozowa. Rekonesans, w której postawiono przekonującą tezę, że za symbol wieku XX należy uznać obóz koncentracyjny. Morawiec ilustruje tę konstatację kolejnymi rozdziałami monografii, które opisują lagry, łagry, obozy polskie, hiszpańskie i japońskie. Książka postuluje poszerzenie badań historycznych i literackich nad lagrami i łagrami o badanie obozów przymusowego odosobnienia utworzonych w ramach terroru innych reżimów Europy i świata oraz dzieł literackich powstałych wiele dekad po II wojnie światowej, w tym także wątpliwych dzieł popkultury. Zdaniem autora artykułu Morawiec chce odmienić rozumienie terminu polska literatura obozowa, a właściwie stworzyć go od podstaw, ukazując nowe perspektywy badawcze. Adamczyk podkreśla, że poszczególne rozdziały książki to małe monografie opisywanych obiektów terroru i ich literackich reprezentacji, które mogą służyć za modelowy przykład naukowego pisarstwa humanistycznego. Jego niedosyt budzi słaba obecność w książce literackich arcydzieł tematu. Były one oczywiście przedmiotem rozlicznych studiów, ale Polska literatura obozowa zyskałaby jako monografia tematu, gdyby szerzej zostało w niej omówione pisarstwo Tadeusza Borowskiego, Seweryny Szmaglewskiej, Stanisława Grzesiuka, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Anatola Krakowieckiego, Aleksandra Wata.

The present article is a commentary on Arkadiusz Morawiec’s book Polska literatura obozowa. Rekonesans [Polish Prison and Camp Literature: Preliminary Remarks], in which a convincing hypothesis was presented that a concentration camp should be seen as a symbol of the 20th century. Morawiec illustrates his reflections with the monograph’s chapters on Nazi concentration camps, gulags, as well as Polish, Spanish and Japanese prison camps. In his book, the author postulates broadening the scope of literary and historiographic research on Nazi and Soviet camps to include the internment camps created by the other European regimes as well as the literary works created decades after the Second World War, with inclusion of questionable pop culture works. The author of this article sees this not only as Morawiec’s attempt at redefining the concept of Polish camp literature but also an attempt at re-creating it from scratch in order to showcase new research perspectives. The author emphasises the fact that each of the book’s chapters can be seen as a small monograph describing the camps and their literary representations that serves as a model example of academic humanistic writing. The author’s only point of critique is underrepresentation of the genre’s most well known works. Such literary works have been subjects of numerous studies, nevertheless Polish Prison and Camp Literature would have greatly benefited as monograph from exploring the oeuvre of Tadeusz Borowski, Seweryna Szmaglewska, Stanisław Grzesiuk, Gustaw Herling-Grudziński, Anatol Krakowiecki, Aleksander Wat in greater detail.