O przymusie i potrzebie powtórzenia w Zapisanym i Spojrzeniu Julii Hartwig

Celem artykułu jest ukazanie późnej twórczości Julii Hartwig w kontekście filozoficznej problematyki powtórzenia w ujęciu między innymi Fryderyka Nietzschego, Gilles’a Deleuze’a oraz Jacques’a Derridy. W szkicu została podjęta próba konfrontacji dotychczasowych odczytań poezji Hartwig, sytuujących ją zwykle w nurtach klasycyzujących i modernistycznych, z lekturą alternatywną – z wykorzystaniem rozpoznań teoretyków ponowoczesności oraz współczesnej humanistyki. Tytułowa ambiwalencja w traktowaniu przez poetkę samej powtórzeniowości w literaturze wyprowadzona została jednak nie z systemów filozoficznych czy współczesnych koncepcji antropologiczno-literaturoznawczych, lecz bezpośrednio z poetyki i warstwy ideowej dwóch ostatnich tomików Hartwig – Zapisanego i Spojrzenia, w których to iterowalność staje się zarówno idiomem ludzkiej egzystencji, percepcji czy mechanizmów pamięci, jak i twórczości poetyckiej jako takiej.

The purpose of the article is to present the late works of Julia Hartwig in the context of the philosophic problems of repetition as approached by Friedrich Nietzsche, Gilles Deleuze, and Jacques Derrida. In the essay an attempt was made to confront the previous readings of the Hartwig’s poetry – which placed it usually within the classicizing and modernistic trends – with the alternative lecture, i.e. using the insights of the theorists of postmodernity and contemporary humanities. The ambivalence, reflected in the title, of the poet’s attitude towards the very repeatedness in the field of literature has been derived not from the philosophic systems, or contemporary concepts of anthropology and literary studies, but directly from the poetics and the ideational layer of the two last books of Hartwig – Zapisane and Spojrzenie – in which it is the iterability that becomes the idiom both of the human existence, perception, or the mechanisms of memory, andthe writing poetry as such.