Religijność a preferencje dotyczące narodowej wspólnoty i ustroju społecznego – kontekst zmiany ustrojowej

W artykule podjęto pytanie o polityczną sprawczość światopoglądu ufundowanego na stosunku do religii i Kościoła katolickiego w Polsce. Odwołując się do empirycznych badań ukazano narastające znaczenie identyfikacji religijnych w procesach kształtowania się politycznych preferencji i wyborów. Główna uwaga skupiona została na preferencjach dotyczących kształtu narodowej wspólnoty i na zmianach, jakim one ulegały w okresie ostatnich trzydziestu lat – od schyłku PRL, przez okres intensywnych zmian systemowych w latach dziewięćdziesiątych do chwili obecnej. Podstawę źródłową stanowią dane gromadzone w trwającym 45 lat badaniu podłużnym, obejmującym dwie kohorty reprezentujące odmienne społeczne pokolenia i odmienny typ religijnej socjalizacji. Uzyskane wyniki ujawniają zmniejszające się – w obu pokoleniach – poparcie dla idei wspólnoty tradycyjnej, zamkniętej na rzecz wspólnoty kulturowo otwartej i nowoczesnej, o czym w największym stopniu zadecydowały zmiany indywidualnych profili religijności.