Zarządzanie reklamą w przestrzeni publicznej - Nadzór gmin nad gospodarowaniem powierzchnią reklamową

W przepisach ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (u.s.g.)1 , w otwartym katalogu zadań własnych gminy nie wymieniono wprost spraw związanych z zarządzaniem reklamą w przestrzeni publicznej. Gminie przypisano natomiast obowiązek zaspokajania zbiorowych potrzeb własnych wspólnoty oraz sprawy ładu przestrzennego (art. 7 ust. 1 pkt 1 u.s.g.), a także kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na jej terenie (u.p.z.p.)2. To te jednostki samorządu terytorialnego są odpowiedzialne za określenie m.in. zasad wykorzystywania przestrzeni publicznej na cele reklamowe oraz za egzekwowanie ustalonych norm. Gmina działa w tym zakresie nie tylko przy pomocy organu stanowiącego, wykonawczego i komórek organizacyjnych urzędu, ale gminnych jednostek organizacyjnych. Uczestniczą one w tym zadaniu w ramach statutowych obowiązków, np. utrzymania dróg publicznych, organizowania transportu zbiorowego, zapewnienia infrastruktury przystankowej, zagospodarowania i utrzymania nieruchomości komunalnych czy zarządzania zlokalizowanymi na terenie gminy nieruchomościami należącymi do Skarbu Państwa.

The broadly understood public space is full of advertisements in various forms – from small signs to large format billboards of even 170 square meters. Some believe that this space, being public good, is misappropriated and used for commercial activity. It is said that external advertising forces eye contact and its intensity (manifested in the number of carriers and their significant size) leads to decreasing visual and aesthetic values of public space, and disrupts object identification and sense of direction. In the past, NIK examined issues related to the quality of public space, evaluated selected activities of self-governments and regional art conservators through the prism of using specific tools, such as local laws, and executing their provisions. However, to date NIK has not examined whether municipalities in a comprehensive manner approached the advertising chaos, used the available legal tools, and appropriately coordinated the activities of organisational units of city authorities and municipal organisational units. Such an audit was conducted in the second half of 2023 and it covered the years 2020–2023. Its main objective was to assess whether the supervision of municipalities of advertisement management in public space was appropriate and effective. Audit proceedings were conducted at eight entities, including four city offices and four road supervisory boards. The selection of audits considered the similarities in the size of municipalities (region leading cities with district rights) and organisational conditions, as well as differences in the stage of implementation of the so called landscape resolutions. The article presents the findings of this audit.