Społeczna percepcja dopuszczalności użycia tortur w realiach współczesnych konfliktów zbrojnych

Celem artykułu jest dokonanie analizy eksploracyjnej poziomu akceptacji obywateli 42 krajów odnośnie stosowania tortur. Aby zinterpretować wyniki, autor dokonuje przeglądu kilku aspektów stosowania tortur we współczesnych konfliktach. Opisuje krótko- i długoterminowe skutki, jakie ich użycie powoduje u ofiar. Analizowane są także dowody na skuteczność stosowania tortur pochodzące ze źródeł wojskowych. Następnie analizie poddaje się przesłanki psychologiczne i neuropsychologiczne odnośnie potencjalnej wartości zeznań pozyskanych poprzez użycie tortur dla celów wywiadowczych. Wreszcie, analizuje się przykłady użycia tortur w celu wymuszania zeznań lub terroryzowania osadzonych. Analiza wyników ujawnia ogólny, niski poziom tolerancji dla ich stosowania w praktyce śledczej. Wykryto związek pomiędzy niskim poziomem wskaźników HDI i podwyższoną tolerancją dla tortur, a także możliwy związek wyższych poziomów akceptacji z wysokim zagrożeniem atakiem terrorystycznym. Na poziomie indywidualnym zaobserwowano związek ze wszystkimi cechami mrocznej tetrady, w szczególności z sadyzmem i psychopatią. Autor proponuje użycie modelu perspektywy sprawcy i biorcy jako mechanizmu wyjaśniającego zwiększoną akceptację dla tortur w niektórych z badanych krajów.

The aim of this paper is to perform an exploratory analysis of the public opinion on the use of torture in 42 countries. In order to interpret the results it examines several aspects of the modern use of torture and its effects. It describes the short and long term psychological exposure to coercive interrogation. The military perspective and evidence for the efficiency of the use of torture is investigated, followed by the examination of the indirect psychological and neuropsychological clues on the effectiveness of such methods in obtaining the intelligence information. Finally, the cases of politically motivated use of coercive interrogations are examined, to explore the potential use of interrogation as a tool to fabricate the evidence or to terrorize the detainees. An analysis of the results reveals, that the general level of acceptance for the use of torture is very low in most of the modern societies. An association between the lower scores of Human Development Index and higher tolerance for violent interrogation techniques has been observed. A similar observation has been made in samples from countries which currently experience a high risk of terrorist activity. On an individual level, a significant association between acceptance for torture and all four items of the dark tetrad has been found, especially with sadism and psychopathy. The author proposes to use the Wojciszke’s model of social perception as a possible theoretical explanation of the elevated acceptance levels in some of the countries.