POLSKO-ŻYDOWSKIE DOŚWIADCZENIA, AUSTRALIJSKIE WYZWANIA – RYSZARD KRYGIER NA ANTYPODACH

Ryszard Krygier (1917–1986), dziennikarz, wydawca i przedsiębiorca, urodził się i zdobył wykształcenie w Warszawie. W czasie II wojny światowej przez Litwę, ZSRR i Japonię dotarł do Australii. Jego bogate życie i godna uwagi rola w politycznych i ideologicznych sporach w powojennej Australii nie są w Polsce znane. Artykuł ma dwa cele: zarysowanie biografii Ryszarda Krygiera i zbadanie związku między jego polskożydowskim dziedzictwem i doświadczeniem zdobytym w międzywojennej Polsce oraz pod radziecka okupacją na początku wojny, a jego zaangażowaniem w australijską politykę i życie kulturalne. To, co może wydawać się przeciwieństwami: prokomunistyczne sympatie Krygiera w drugiej połowie lat 30. z jednej strony i jego konsekwentny antykomunizm w Australii w późniejszych latach z drugiej, były w istocie dwoma obliczami jego sprzeciwu wobec totalitarnych zagrożeń w XX w. Był on zakorzeniony w europejskich doświadczeniach Krygiera i jego rozumieniu zarówno nazizmu, jak i komunizmu, które skłoniły go do organizowania oporu przeciwko komunistycznej ideologii i propagandzie w Australii w okresie zimnej wojny.

Richard Krygier (1917–1986), journalist, publisher and businessman, was born and educated in Warsaw, and during World War II migrated to Australia via Lithuania, the USSR, and Japan. His eventful life and notable contributions to Australian post-war political and ideological debates are unknown in Poland. The purpose of this article is twofold. First,it will outline Krygier’s biography and explore the relationship between his Polish-Jewish heritage and his experiences in pre-war Poland as well as during the Soviet occupation of Eastern Poland at the beginning of the war. Second, the article will provide an overview of Richard Krygier’s involvement in Australian politics and cultural life. What might seem as the antipodes: his sympathies for communism in the second half of the 1930s on the one hand, and his consistent anticommunism in Australia in subsequent years on the other, were in fact two sides of his opposition to totalitarian threats in the twentieth century. It was rooted in Krygier’s European experience and understanding of both Nazism and Communism and led him to organise resistance to the spread of the communist ideology and propaganda during the Cold War.