Zbiornik zaporowy „Blachownia”. Studium limnologiczne w aspekcie rekultywacji

Występujący w wielu regionach kraju deficyt wody skierowuje uwagę czynników społecznych oraz gospodarki na jakość wód powierzchniowych, w tym także niewielkich cieków wodnych (Jankowski i in. 2000, Kostecki i in. 2009). Tworzenie zbiorników zaporowych, często o relatywnie niewielkiej powierzchni, jest podstawą tzw. małej retencji. Zbiorniki takie regulują stosunki wodne na terenie zlewni oraz podnoszą poziom wód gruntowych (Moniewski 2015, Moore i in. 2012, Rzętała 2008). Stanowią cenne obiekty przyrodnicze sprzyjające bioróżnorodności oraz dają możliwość rozwijania rekreacji (Łaszewski 2015, Małecki 2007). Szczególną rolę pełnią niewielkie zbiorniki zaporowe, w odniesieniu do miejscowości przy których się znajdują. Takie ekosystemy określa się mianem „jeziora miejskie” , a nazwa ta odzwierciedla rolę i znaczenie jakie mają dla lokalnych społeczności (Kostecki i in. 2009, Małecki 2007, Policht-Latawiec i in. 2011). Utworzenie zbiornika zaporowego poprzez przegrodzenie doliny rzeki zmienia całkowicie dotychczasowy reżim hydrologiczny (Kostecki 2014, Lossow 1995, Rzętała 2008). Wydłużenie czasu retencji wody powoduje uruchomienie nowych, innych w porównaniu do dotychczasowych, wewnątrz zbiornikowych procesów fizycznych, biologicznych, i chemicznych (Kostecki 2014, Moniewski 2015, Policht-Latawiec i in. 2011). W przypadku przeważającej liczby wskaźników, w porównaniu do wody zasilającej, jakość wody w zbiorniku ulega pogorszeniu (Bellucci i in. 2011, Brzozowska i in. 2006, Olden i in. 2010). Znaczenie społeczne i gospodarcze sprawia, że lokalnym społecznościom zależy na jak najlepszym stanie ekologicznym takiego ekosystemu. Ponieważ są to akweny o stosunkowo niewielkiej powierzchni (5 ha – 60ha), ewentualne zabiegi ochronne i rekultywacyjne są w takich przypadkach łatwiejsze do zrealizowania (Kostecki 2014, Lossow i in. 2000, Lossow 1995). Władze samorządowe miasta i gminy Blachownia w trosce o cenny, ze społecznego i przyrodniczego punktu widzenia ekosystem, zleciły badania aktualnego stanu wody i osadów dennych pod kątem określenia celowości i skuteczności rekultywacji zbiornika metodą usunięcia osadów dennych.