Perswazja i propaganda polityczna na sztrajfach z lat 1945–1955

Celem podjętym w artykule jest przedstawienie sztrajfu (z niem. Streifen), wyjątkowej formy druku ulotnego, i jego roli w komunikowaniu politycznym w Polsce w okresie tużpowojennym. Sztrajfy to wąskie poziome karty papieru zawierające hasło lub slogan. Były one nośnikiem użytecznych informacji skierowanych do szerokiej publiczności i dotyczących codziennych problemów ludności. Jednocześnie tego rodzaju druki stanowiły ważne narzędzie propagandy, emitując treści, których celem było wychowanie w rzeczywistości socjalistycznej. Analizę przeprowadzono na 105 sztrajfach, z których wynotowano hasła i slogany, a następnie podzielono je na dwie grupy: sztrajfy o dominującej funkcji informacyjno-perswazyjnej oraz sztrajfy o dominującej funkcji propagandowej. W toku obserwacji zauważono, że język sztrajfów (w obrębie leksyki, składni, frazeologii) ma cechy nowomowy, choć w pierwszej grupie wiele było takich tekstów, które można uznać za edukacyjne, wręcz neutralne.

The aim of this paper is to present the unique form of ephemera, so-called stripes (German: Streifen), and its role in political communication during the postwar period in Poland. The stripes are the ephemera in the shape of narrow horizontal paper with catchphrase or slogan printed. On the one hand, the stripes were the media of useful information addressed to the general public, focused on the common life problems of the postwar period. On the other hand, these kinds of ephemera were the powerful tool of propaganda, transferring massages which aim was to bring up in socialism. This analysis covered 105 items, from which there were catchphrases and slogans excerpted, and then divided into two groups: stripes with a dominant information and persuasive function and stripes with a dominant propaganda function. As the analysis revealed, the language of slogans printed on stripes (within the lexis, syntax, phraseology) has the characteristics of newspeak, though in the first group there were many texts that could seem to be educational or even neutral.