Paradygmat wychowawczy Matki Kolumby Białeckiej i dominikanek w Wielowsi

Założenie przez matkę Kolumbę Białecką w 1861 roku w galicyjskiej Wielowsi Zgromadzenia Sióstr św. Dominika było jednym z przejawów odnowy Zakonu Kaznodziejskiego na ziemiach polskich w XIX wieku. Matka Kolumba i jej siostry – pośród różnych form apostolstwa – uczyły w szkole ludowej, otwartej przez nie wkrótce po przybyciu do Wielowsi. Założycielka nie zostawiła żadnego opisu teorii wychowawczej, którą się kierowała, ale ona i jej siostry, uformowane w duchowości dominikańskiej, wykorzystywały metody, które można opisać z użyciem kategorii specyficznych dla pedagogiki tomistycznej – szczególnie integralnego rozwoju osoby, obejmującego umysł, wolę i władze zmysłowe. W niniejszym artykule, opierając się głównie na zapisach Księgi protokołów konferencji miesięcznych szkoły dwuklasowej w Wielowsi oraz Kroniki szkolnej odtworzono metody wychowawcze stosowane przez siostry, opisano je kategoriami pedagogiki tomistycznej i umieszczono je w ramach dominikańskiej tradycji wychowawczej.

The Congregation of the Sisters of Saint Dominic, founded in 1861 in Wielowies, Galicia, by mother Kolumba Bialecka was part of the renewal movement in the Order of Preachers in the XIXth century. Mother Kolumba and her sisters, among different types of apostolate, taught in local school, which they founded just after their arrival to Wielowies. Mother Kolumba did not leave any written treatise on educational system, but she and her sisters, formed by Dominican spirituality, used educational methods, which can be categorized by the terms of Thomistic concept of pedagogics – especially integral human growth focused on the development of mind, free will and body. In this article author restores those methods basing on the sources such as The Book of the Protocols from the Conferences of Teachers in School in Wielowies or The Chronicle of the School and by describing them by the traits specific to the thomistic pedagogics, places them among the dominican tradition of education.