Grupa neogotyckich kościołów projektu Michała Kowalczuka na terenie dawnego województwa lwowskiego, tarnopolskiego i stanisławowskiego

Artykuł dotyczy grupy kościołów neogotyckich projektu architekta lwowskiego Michała Kowalczuka, powstałych na przełomie XIX i XX wieku na terenie Galicji (w województwach lwowskim, stanisławowskim i tarnopolskim). Omówiona grupa kościołów, na którą składają się realizacje w Stojanowie, Dobrotworze, Zabłotowie, Sorocku, Myślatyczach i Sieteszy, wyróżnia się wspólnymi cechami stylistycznymi i kostiumem neogotyckim. Szczególnie rozpoznawalnym elementem jest sposób formowania i dekoracji wież w fasadach. Analizie formalno-genetycznej zostały poddane wybrane realizacje architektury sakralnej z terenu Galicji, powstałe w ostatniej ćwierci XIX wieku (Teodor Talowski, Sławomir Odrzywolski, Julian Zachariewicz, Jan Sas-Zubrzycki), jako kontekst i źródło części rozwiązań zastosowanych przez Kowalczuka. Założeniem artykułu jest zwrócenie uwagi badaczy na postać drugorzędnego architekta lwowskiego Michała Kowalczuka, który nie tylko projektował, lecz także prowadził działalność na polu dydaktycznym (w Szkole Politechnicznej we Lwowie), naukowym (w stowarzyszeniach i redakcjach czasopism), inwentaryzacyjnym (rysunki zabytków m.in. Lwowa) i literackim (rozprawy naukowe publikowane w prasie i jako samodzielne monografie). Celem artykułu jest także zainspirowanie dalszych badań nad aktywnością architekta.

The article discusses a group of Neo-Gothic churches designed by the Lviv architect Michał Kowalczuk, which were built at the turn of the nineteenth and twentieth centuries in Galicia (in the Lviv, Stanisławów, and Tarnopol regions). The group of churches examined, including those in Stojanów, Dobrotwór, Zabłotów, Sorocko, Myślatycze, and Sietesz, is distinguished by common stylistic features and a Neo-Gothic design. A particularly recognizable element is the way the towers on the façades are formed and decorated. Selected examples of sacred architecture from Galicia, built in the last quarter of the nineteenth century (by Teodor Talowski, Sławomir Odrzywolski, Julian Zachariewicz, and Jan Sas-Zubrzycki), were subjected to formal-genetic analysis as a context and source for some of the solutions used by Michał Kowalczuk. The article aims to draw researchers’ attention to the lesser-known Lviv architect Michał Kowalczuk, who was active not only in design but also in the fields of education (at the Polytechnic School in Lviv), science (through involvement in associations and editorial work), documentation (drawings of monuments, including those of Lviv), and literature (scientific dissertations published in the press and as independent monographs). The article also seeks to inspire further research on this architect.