Między awangardowym eksperymentem a tanim horrorem. Ekranizacje twórczości Edgara Allana Poe przed 1939 rokiem

Kino przed 1939 rokiem fascynowało się pisarstwem i osobą Edgara Allana Poe. W istotny sposób wpłynęło także na recepcję jego twórczości. Przed II wojną światową Poe był obok Shakespeare'a, Conan Doyle'a i Dumasa najchętniej ekranizowanym pisarzem - nie tylko w USA, ale także w Europie. Jako wywodzący się z Południa autor narodowy zwrócił uwagę D. W. Griffitha i innych hollywoodzkich pionierów. Interesowało się nim środowisko nowojorskiej awangardy, czego dowodem jest eksperymentalny Upadek Domu Usherów (1928) Watsona i Webbera. W Europie zainicjowany przez Baudelaire'a kult Poego kontynuowali najznamienitsi przedstawiciele świata kultury i sztuki: Paul Valéry, Claude Debussy, Hanns Heinz Ewers, Karol Irzykowski. Twórcy filmowi nie pozostawali w tyle. Świadczą o tym dwa arcydzieła kina niemego: Student z Pragi (1913), inspirowany Williamem Wilsonem, oraz Upadek Domu Usherów (1928) Jeana Epsteina. W latach 30. pałeczkę pierwszeństwa przejęli hollywoodzcy twórcy kina grozy. Powstał wówczas cykl niskobudżetowych produkcji, nie tyle mierzących się z twórczością Poego, ile żerujących na niej. To zawłaszczenie wydaje się jednym z najciekawszych momentów w dziejach dwudziestowiecznej recepcji twórczości Poego.

Before 1939 filmmakers were fascinated with the work and person of Edgar Allan Poe. This had a significant influence on how his work was received by the audience. Before the Second World War Poe, alongside Shakespeare, Conan Doyle and Dumas, was a favourite among American and European filmmakers, and his work was commonly adapted for the cinema screen. As an author who had roots in the American South, he attracted attention of D. W. Griffith and other Hollywood pioneers. As the experimental The Fall of the House of Ushers (1928) by Watson and Webber proves, Poe was also popular among the New York vanguard. In Europe the cult of Poe was initiated by Baudelaire and continued by people such as Paul Valery, Claude Debussy, Hanns Heinz Ewers, Karol Irzykowski. Filmmakers were not far behind, as shown by two masterpieces ofthe silent cinema: Student from Prague (1913) inspired by William Wilson, and the Fall of the House of Ushers (1928) by Jean Epstein. In the 1930s the Hollywood filmmakers took lead. It was then that a series of low budget thrillers that were feeding of Poe's work were made. This taking possession of Poe's work is one of the most interesting moments in how Poe's writing was received in the twentieth century cinema.