Archiwista narodzin i śmierci. Jutrzenka i mise-en-mort w historiografiach włoskiego neorealizmu

W swoim artykule Stefano Ciammaroni podejmuje polemikę z tradycyjnym ujęciem neorealizmu, rozpowszechnionym w historiografii filmoznawczej za sprawą francuskiej krytyki filmowej (Bazin i Deleuze). Autor twierdzi, iż uznawanie neorealizmu za punkt zwrotny w ewolucji języka filmowego nie powinno przesłaniać faktu, że w filmach zaliczanych do tego nurtu odnaleźć można wiele elementów klasycznej narracji filmowej, a nawet inspiracji wczesnym kinem. Zdaniem Ciammaroniego, uproszczeniem jest także uznawanie neorealizmu za "kino porażki", w którym świat „dzieje się” niezależnie od działań bohatera, pozbawionego wpływu na rozwój wypadków. Autor podkreśla, że neorealizm nie powinien być pojmowany wyłącznie w kategoriach stylistycznych, z pominięciem aspektu kontekstowego, odsyłającego do lokalnej, historycznej specyfiki Włoch lat 40. Filmy zaliczane do nurtu neorealistycznego pełniły bowiem ważną funkcję psychospołeczną, której świadectwami (analizowanymi na przykładzie filmów: Rzym, miasto otwarte oraz Dni chwały) są dla Ciammaroniego obrazy przemocy będące reakcją na traumatyczne doświadczenia czasu wojny.

Ciammaroni discusses the typical presentation of neo-realism, present in film historiography thanks to French film critics (Bazin and Deleuze). The author argues that the recognition of neo-realism as the turning point in the evolution of the language of film, should not obscure the fact, that films classified as neo-realist have more in common with classic film narratives and are inspired by early cinema. According to Ciammaroni, it is an oversimplification to argue that neo-realism is the “cinema of failure”, in which the world “happens” independently from the actions of the characters portrayed, who have no influence on the development of events. The author argues that neo-realism should not be understood purely as a style, and that the context of Italy of 1940s also needs to be considered. Films that are classified as neo-realist played an important psycho-social function, the proof of which is to be found in the portrayals of violence in films such as Rome, Open City, and Days of Glory, which are understood to be a reaction to the traumatic events from the time of war.