Sądy w demokracjach konstytucyjnych: ewolucja społeczno-politycznych ról i kontrola konstytucyjna jako filar ochrony demokracji

Artykuł analizuje społeczno-polityczne role sądów w demokracjach konstytucyjnych – zarówno ugruntowanych, jak i nowych. Szczególną uwagę poświęcono kontroli konstytucyjnej jako mechanizmowi ochrony demokracji. Podkreślono różnice między dojrzałymi a młodszymi demokracjami, wskazując na ewolucję roli judykatywy wraz z rozwojem systemu politycznego. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że sądy pełnią wielowymiarową rolę w demokracji konstytucyjnej, wpływając na stabilność polityczną, równowagę władz i kształtowanie świadomości obywatelskiej.

The article analyses the socio-political roles of courts in constitutional democracies – both established and emerging. Particular attention is given to constitutional review as a mechanism for safeguarding democracy. Differences between mature and younger democracies are highlighted, emphasizing the judiciary’s evolving role as political systems develop. The conducted analysis leads to the conclusion that courts play a multidimensional role in constitutional democracy, influencing political stability, the balance of powers, and the shaping of civic awareness.