Rola poczucia umiejscowienia kontroli w kształtowaniu wybranych zachowań zdrowotnych adolescentów

Marcin Cybulski

Wstęp. Tekst określa rolę poczucia umiejscowienia kontroli w kształtowaniu wybranych zachowań zdrowotnych w okresie dorasta nia. W części wstępnej zdefiniowane i opisane zostały terminy: adolescencja, tożsamość zdrowotna, umiejscowienie poczucia kon troli, grupa rówieśnicza, zachowania antyzdrowotne, rozumiane jako przyjmowanie substancji psychoaktywnych. Cel pracy. Określenie wpływu poczucia wewnętrznego lub zewnętrznego umiejscowienia kontroli na wykorzystanie substancji powszechnie uznawanych za uzależniające: alkoholu, wyrobów tytoniowych i narkotyków. Metodyka. W badaniach wykorzystano dwa narzędzia badawcze – narzędzie do badania zachowań zdrowotnych własnej konstrukcji oraz narzędzie do badania poczucia umiejscowienia kontroli – Kwestionariusz do Badania Poczucia Kontroli (KBPK) autorstwa G. Krasowicz i A. Kurzyp-Wojnarskiej. W badaniach wzięło udział 456 uczniów z 4 szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z woj. wielkopolskiego. Wnioski. Poczucie umiejscowienia kontroli wpływa na przyjmowanie przez adolescentów substancji psychoaktywnych. Wykazana w badaniach zewnątrzsterowność sprzyja zachowaniom antyzdrowotnym, nie bez wpływu pozostaje też grupa rówieśnicza oddzia- ływująca na swoich członków w zakresie propagowania zachowań antyzdrowotnych związanych ze stosowaniem substancji psycho aktywnych, czyli kształtowania tzw. uzależnienia społecznego